အပင္မ်ားတြင္ အဓိက က်ေရာက္ေရာက္ေသာ ေရာဂါမ်ား (Common plant disease) အပိုင္း (၂)....

၄။ Wilts - ညႇိဳးေသျခင္းေ

ရာဂါျဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းအရာ - ပုံမွန္အားျဖင့္ ေရလိုအပ္ေသာအခါ အပင္မ်ားညႇိဳးလာသည္။ မႈိေၾကာင့္ အပင္ၾကာရွည္စြာညႇိဳးျခင္းကို ေရပုံမွန္ရရွိခ်ိန္တြင္လည္း ေတြ႕ရသည္။ ညႇိဳးေသေရာဂါသည္ အပင္၏ အစာေရ ေၾကာကို ေရာဂါက်ေရာက္ေစသည္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ညႇိဳးေသေရာဂါ သည္ ႐ြက္ေျခာက္ ႏွင့္ ဆင္တူသည္။
ေရာဂါပုံစံမ်ား - Stewart’s Wilt , Verticillium Wilt , Fusarium Wilt
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား - ေရာဂါက်အပင္သည္ ညႇိဳး၍ အဝါေရာင္သို႔ေျပာင္းကာ ေနာက္ဆုံးေသဆုံးသြားသည္။
ေရာဂါက်ေရာက္အပင္မ်ား - အခန္းတြင္းႏွင့္ စိုက္ကြင္းတြင္စိုက္ပ်ိဳးေသာ အပင္မ်ားအားလုံးတြင္ ေရာဂါ က်ေရာက္ႏိုင္သည္။ ပန္းပင္မ်ား၊ ဟင္းသီးဟင္း႐ြက္အပင္မ်ား၊ သစ္သီးအပင္မ်ား၊ အလွစိုက္အပင္မ်ားတြင္ ညႇိဳးေသေရာဂါကို ပို၍ေတြ႕ရသည္။
ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း
- ခံႏိုငရည္ရွိေသာ မ်ိဳးေစ့ႏွင့္ အပင္မ်ားကိုေ႐ြးခ်ယ္စိုက္ပ်ိဳးပါ။
- က်ေရာက္ေသာေနရာတြင္ အပင္ထပ္မံစိုက္ပါက ညႇိဳးေသေရာဂါ ထပ္မံ က်ေရာက္ႏိုင္သည္။
- သီးလွည့္စိုက္ပ်ိဳးပါ။
- က်ိဳင္း(Flea Beetles ) မ်ားကို ႀကိဳးစားဖယ္ရွားပါ။
- ေရာဂါက် အကိုင္းမ်ားႏွင့္ အပင္မ်ားအား ဖယ္ရွားျဖတ္ေတာက္၍ ဖ်က္ဆီးပါ။
၅။ Rots : ပုပ္ျခင္း
ေရာဂါျဖစ္ရသည့္အေၾကာင္းအရင္း အပင္မ်ား၏ အျမစ္မ်ား၊ ပင္စည္မ်ား၊ သစ္သား မ်ား၊ ပန္းပြင့္မ်ား၊ အသီးမ်ားကို ပ်က္စီး၍ ပုပ္ေစသည္။ Rot disease ျဖစ္ရသည့္ အေၾကာင္းအရင္းမွာ ေရမ်ားျခင္းႏွင့္ ေရစီးဆင္းမႈ ညံ့ဖ်င္းျခင္းေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အခန္းတြင္းစိုက္ပ်ိဳးေသာ အပင္မ်ားတြင္ စိုက္ကြင္း ျဖင့္ စိုက္ပ်ိဳးေသာအပင္မ်ားထက္ ပို၍ေတြ႕ရသည္။
ေရာဂါပုံစံမ်ား - အျမစ္ပုပ္၊ ပင္စည္ပုပ္၊ အသီးပုပ္၊ မႈိပြင့္ပုပ္ႏွင့္ သစ္သားပုပ္
ေရာဂါလကၡဏာ - အ႐ြက္မ်ား ႀကီးထြားမႈညံ့ဖ်င္းျခင္း၊ အပင္ညႇိဳးျခင္း၊ အဝါေရာင္ (သို႔) အညိဳ ေျပာင္းျခင္း၊ အ႐ြက္မ်ား အေရာင္ေဖ်ာ့ျခင္း၊ အျမစ္မ်ားပ်က္စီးျခင္း၊ အပင္၏အ႐ြက္ကိုင္းျဖား စက္ဝန္း (plant canopy) ပါးျခင္းတို႔ ေတြ႕ရသည္။
ေရာဂါက်ေရာက္အပင္မ်ား - အခန္းတြင္းႏွင့္ ကြင္းစိုက္ခင္းမ်ားႏွစ္ခုလုံး တြင္က်ေရာက္သည္။ ေရစီးဆင္းမႈ ညံ့ဖ်င္းေသာ အခန္းတြင္းစိုက္အပင္မ်ားတြင္ ပို၍က်ေရာက္ သည္။
ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း
-ေရစီးဆင္းမႈ ညံ့ဖ်င္းေသာေျမမ်ားတြင္ စိုက္ပ်ိဳးျခင္းမွ ေရွာင္ၿပီး စတင္စိုက္ပ်ိဳးေသာ အပင္မ်ားကို ေရစီးဆင္းမႈေကာင္းမြန္ရန္ ေဘာင္အျမင့္ျပဳလုပ္စိုက္ပ်ိဳးပါ။
-  ေရအလြန္အကြၽံေလာင္းျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္၍ မိုးအခါ ေရမဝပ္ေစရန္ သတိျပဳပါ။
- ေျခာက္ေသြ႕ေသာအခါႏွင့္ ေျမႀကီးအတြင္း ေရလိုအပ္ေသာအခါမွ ေရေလာင္းပါ။
- ေရာဂါက် အပင္အစိတ္အပိုင္းမ်ားအားလုံးကို အျခားစိုက္ကြင္းမ်ား ပ်ံ႕ႏွံမႈမရွိေစရန္ ခ်က္ခ်င္း ဖယ္ရွား ပါ။
- ဓါတုေဆးအေနျဖင့္ methyl bromide ကို ေရာဂါက် အပင္ေပၚႏွင့္ အပင္ေျခမ်ားတြင္ ထည့္သြင္း ျခင္းျဖင့္ ေရာဂါက်ေရာက္မႈကို ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္မည္ျဖစ္ၿပီး လုံးဝေပ်ာက္ ကင္းသြားမည္ မဟုတ္ပါ။
၆။ Anthracnose : မွည့္ေျပာက္စြန္း
ေရာဂါျဖစ္ေစသည့္အေၾကာင္းအရာ - မ်ိဳးရင္း “ Colletotrichum ”တြင္ပါဝင္ေသာမႈိ ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေရာဂါျဖစ္ၿပီး ဥယ်ာဥ္ၿခံအပင္မ်ားတြင္ အမ်ားအားျဖင့္ေတြ႕ရသည္။
ေရာဂါလကၡဏာ - အနက္ေရာင္ ေရစိုနာ အစင္းေၾကာင္းမ်ားကို ပင္စည္မ်ား၊ အ႐ြက္မ်ား၊ အသီးမ်ားတြင္ ေတြ႕ရ သည္။
ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း
- ေရာဂါက်အပင္၏ အ႐ြက္၊ အသီး၊ ပင္စည္မ်ားအား မေဆြးေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ မႈိစပိုးမ်ားမျပန္႔ ေအာင္ ကာကြယ္ပါ။
- အပင္စတင္ႀကီးထြားခ်ိန္ႏွင့္ ႀကီးထြားေနစဥ္တြင္ ေကာ့ပါးအရည္ႏွင့္ ဆာလဖာမႈန္႔ ထည့္ေပးႏိုင္သည္။
- ပိုးဥမ်ား၊ ေလာက္ေကာင္မ်ား၊ မႈိမ်ား က်ေရာက္မႈကို တမာေစ့ဆီျဖန္းျခင္းျဖင့္ ကာကြယ္ ႏိုင္သည္။
၇။ Scabs : အနာေဖးေရာဂါ
ေရာဂါျဖစ္ေစသည့္အေၾကာင္းအရာ - မႈိေၾကာင့္ျဖစ္ေသာေရာဂါျဖစ္ၿပီး အ႐ြက္၊ အသီး၊ ဥ (leaves , fruits , tubers) မ်ားတြင္ က်ေရာက္သည္။ မႈိေၾကာင့္ တစ္ရႈးမ်ား မာေက်ာျခင္း၊ ရင့္ျခင္း၊အက္ကြဲျခင္း ျဖစ္ေစသည္။ ပန္းသီးႏွင့္ သစ္ေတာ္သီးမ်ားတြင္ က်ေရာက္ေသာ အသီးအနာေဖးေရာဂါသည္ အဆိုးဝါးဆုံးျပႆနာျဖစ္သည္။
ကာကြယ္ႏွိမ္နင္းနည္း
-  ကိုင္းျဖတ္ျခင္း(pruning) ျပဳလုပ္ရမည့္အခ်ိန္တြင္ ျပဳလုပ္ျခင္း ႏွင့္ ပင္ၾကားတန္းၾကား မွန္ေအာင္ စိုက္ပ်ိဳးပါ။
- ေရာဂါက် အစိတ္အပိုင္းမ်ားႏွင့္ ေႂကြက်ေနေသာအ႐ြက္မ်ားကို ဖယ္ရွားပါ။
-  ဆာလဖာပါေသာ မႈိသတ္ေဆးမ်ားကို ျဖန္းႏိုင္သည္။