ျမန္မာမ်ဳိး ကန္ကေလး (၁)၊ (၂) မ်ဳိး၊ မေလးရွားမွR3 (Reng Thug Cheng), R 134, R 160 (Khaw Tow), R 161 (Lee Long), R162 (Ong Heok)မ်ဳိးမ်ား၊ ထုိင္းႏုိင္ငံမွ Rongrien, Seechompoo, Bang Yee Khan, See tong မ်ဳိးမ်ား၊ အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံမွ Lebakulus, Banjai, Rapiah, Seematjaan မ်ဳိး မ်ား၊ ဖိလစ္ပိုင္ႏုိင္ငံမွ Maharlika, See-matjaan, Seejona မ်ဳိးမ်ားႏွင့္ စင္ကာပူ ႏုိင္ငံမွ Jitlee (Dek), R-37, Ah Kow Cheng, Kim San Cheng စသည့္မ်ဳိးမ်ားသည္....

စီးပြားျဖစ္ ၾကက္ေမာက္ျခံ တည္ေထာင္ စုိက္ပ်ဳိးမည္ ဆုိလွ်င္ျကက္ေမာက္သီးသည္ အရည္ရႊန္း သည္။ ခ်ဳိေမႊးေသာ အရသာ ရွိသျဖင့္ လူတုိင္းႀကိဳက္ ႏွစ္သက္သည္။ ၾကက္ေမာက္၏ မူရင္းေဒသသည္ မေလးရွားႏွင့္ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံတို ႔ျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္ အမည္ RAMBUTAN ျဖစ္ၿပီး SAPINDACEAE မ်ဳိးရင္း၀င္ ျဖစ္သည္။

ၾကက္ေမာက္ပင္တြင္ အဖိုပြင့္ပြင့္ ေသာ အဖုိပင္မ်ား၊ (အေစ့ စိုက္ပင္မ်ား၏ ၄၀ ရာခုိင္ႏႈန္းမွ ၆၀ ရာခုိုင္ႏႈန္းသည္ အဖုိ ပင္မ်ားျဖစ္သည္။)၊ လိင္စံုပန္းပြင့္ၿပီး တခ်ဳ႕ိ အပင္မ်ားသည္ အမပြင့္ကဲ့သို႔ လုပ္ေဆာင္ ေသာ အပင္မ်ား၊ လိင္စံုပန္းပြင့္ၿပီး တခ်ဳိ႕ ေသာအပြင့္မ်ားသည္ အမပြင့္ကဲ့သို႔ လုပ္ ေဆာင္ၿပီး၊ တခ်ဳိ႕အပြင့္မ်ားသည္ အဖုိပြင့္ကဲ့သို႔ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္သည့္အပင္မ်ား (ဤအပင္အမ်ဳိးအစားမွာ မ်ားစြာေတြ႕ရွိရ ၿပီး၊ အဖုိပြင့္ရာခုိင္ႏႈန္း နည္းတတ္ပါ သည္။) ၾကက္ေမာက္ကို စီးပြားျဖစ္စိုက္ပ်ဳိး မည္ဆိုလွ်င္ မ်ဳိးေရြးခ်ယ္ မႈသည္ အဓိကက်သည္။

ၾကက္ေမာက္သီးတြင္ အသားအေစ့ ကပ္သည့္မ်ဳိးႏွင့္ အသားအေစ့မကပ္သည့္ မ်ဳိးဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးခြဲၾကသည္။ ျမန္မာမ်ဳိး ကန္ကေလး (၁)၊ (၂) မ်ဳိး၊ မေလးရွားမွR3 (Reng Thug Cheng), R 134, R 160 (Khaw Tow), R 161 (Lee Long), R162 (Ong Heok)မ်ဳိးမ်ား၊ ထုိင္းႏုိင္ငံမွ Rongrien, Seechompoo, Bang Yee Khan, See tong မ်ဳိးမ်ား၊ အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံမွ Lebakulus, Banjai, Rapiah, Seematjaan မ်ဳိး မ်ား၊ ဖိလစ္ပိုင္ႏုိင္ငံမွ Maharlika, See-matjaan, Seejona မ်ဳိးမ်ားႏွင့္ စင္ကာပူ ႏုိင္ငံမွ Jitlee (Dek), R-37, Ah Kow Cheng, Kim San Cheng စသည့္မ်ဳိးမ်ားသည္ အရည္အေသြးလည္းေကာင္း၊ အထြက္လည္းေကာင္း သျဖင့္ စိုက္ပ်ဳိးသင့္သည္။

ၾကက္ေမာက္ စီးပြားျဖစ္စိုက္ပ်ဳိးရန္ မ်ဳိးေရြးခ်ယ္ရာတြင္ အထြက္ေကာင္းျခင္း၊ အသီးအရြယ္အစားႀကီးျခင္း၊ (တစ္လံုး ၃၄ ဂရမ္ထက္ ပိုရမည္။)၊ အရသာခ်ဳိေမႊးျခင္း၊ အသားအေစ့တြင္ ကပ္မႈနည္းျခင္း၊ ဆြဲ ေဆာင္မႈအေရာင္းအေသြးရွိျခင္း၊ ႏွစ္စဥ္ပံု မွန္သီးဖပြင့္ သည့္မ်ဳိး ျဖစ္ျခင္း စသည့္ အရည္အေသြး ေကာင္းမ်ားကို အေျခခံ၍ ေရြးခ်ယ္ရန္ လိုသည္။

ၾကက္ေမာက္ ပင္သည္ အမ်ား အားျဖင့္ ေတာင္ေျမာက္ လတၱီတြဒ္ ၁၂ ဒီဂရီ အတြင္း စိုက္ပ်ဳိးျဖစ္ထြန္းၿပီး၊ အပူခ်ိန္ ၂၀ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္မွ ၃၀ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ တြင္ ပို၍ ေအာင္ျမင္သည္။ ပင္လယ္ေရ မ်က္ႏွာျပင္မွ မီတာ ၇၀၀ အတြင္းသည္ အသင့္ေတာ္ဆံုးျဖစ္သည္။ ႏွစ္စဥ္ တစ္ႏွစ္ ပတ္လံုးမိုးရြာသြန္းမႈညီညာၿပီး မုိးေရခ်ိန္ ၂,၀၀၀ မီလီမီတာမွ ၅,၀၀၀ မီလီမီတာရွိရန္ လိုအပ္ပါသည္။

မိုးမရြာေသာလမ်ားတြင္ ေရသြင္းေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အပူခ်ိန္ ၁၀ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္နိမ့္လွ်င္ အပင္ႀကီးထြားမႈ ထိခိုက္ေစၿပီး အပူ ခ်ိန္ ၄၀ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ထက္ျမင့္ပါက အပင္ႀကီးထြားမႈ ရပ္တံ့ေစသည္။ ပန္းဖူး ျဖစ္ေပၚေစရန္အတြက္ ေျခာက္ေသြ႕ေသာကာလ အနည္းဆံုးတစ္လခန္႔ လိုအပ္သည္။

ၾကက္ေမာက္ပင္သည္ ေျမမ်ဳိးအစား အမ်ဳိးမ်ဳိးတြင္ စိုက္ပ်ဳိးႏုိင္ေသာ္လည္း သစ္ ေဆြးဓာတ္ႂကယ္၀ၿပီး ေရစိမ့္အား ေကာင္းသည့္သဲႏႈန္းေျမတြင္ အပင္ႀကီးထြားမႈႏွင့္ သီးထြက္ေကာင္းေစသည္။ ဓာတ္ေျမၾသဇာ ႏွင့္ သဘာ၀ေျမၾသဇာ ထည့္ေပးႏုိင္ပါက ဂ၀ံေျမနီတြင္လည္း စိုက္ပ်ဳိးႏုိင္သည္။ ဏံ ၄ ဒသမ ၅ မွ ၆ ဒသမ ၅ သင့္ေတာ္ၿပီး၊ သံ ဓာတ္ႏွင့္ သြပ္ဓာတ္ခ်ဳိ႕တဲ့မႈ ျဖစ္ပါက ေရစီးဆင္းစိမ့္၀င္မႈေကာင္းေအာင္ ျပဳျပင္ေပးရန္ လိုသည္။ ေျမေအာက္ေရ၏ ေရမ်က္ႏွာျပင္ အျမင့္သည္ ေျမမ်က္ႏွာျပင္ သံုးမီတာမွ ေလးမီတာထက္ မနည္းသင့္ေပ။

ၾကက္ေမာက္စိုက္ခင္း ထူေထာင္ရန္ အတြက္ ပ်ဳိးပင္ရရွိသည္ အဓိကျဖစ္သည္။ ပ်ဳိးပင္ပြားရာတြင္ ဒိုင္းပံုအဖူးဆက္ျခင္း၊ ေလးေဒါင့္ကြက္ အဖူးျမႇဳပ္ျခင္း၊ Forkert Budding နည္းျဖင့္ အဖူးျမႇဳပ္ျခင္း၊ အကိုင္းဆက္ျခင္း၊ ေျမထုပ္စည္းျခင္းနည္းမ်ားျဖင့္ ပ်ဳိးပင္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္သည္။ (ၾကက္ေမာက္ ပ်ဳိးပင္ထုတ္လုပ္နည္း အေသးစိတ္ကို ေဖာ္ျပၿပီး ျဖစ္ပါသည္။)

ၾကပ္ေမာက္စိုက္ပ်ဳိးမည့္ စိုက္ခင္းေျမ ေနရာအား ေျမယာရွင္းလင္းျခင္း၊ မီး႐ိႈ႕ျခင္း၊ စိုက္ခင္းမ်ား ပနက္႐ိုက္ျခင္း၊ စိုက္က်င္း မ်ားတူးျခင္း၊ က်င္းစာေႂကးျခင္း၊ ေရရရွိေရး လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ျခင္း လုပ္ငန္းမ်ား ကို ဦးစြာမ တည္ေဆာင္ရြက္ရန္ လိုပါသည္။

ၾကက္ေမာက္စိုက္ပ်ဳိးရန္ တန္းၾကား ၁၂ ေပ၊ ပင္ၾကား ၁၂ ေပ၊ စတုရန္းပံု စိုက္ ပ်ဳိးေရးစနစ္သည္ အသံုးမ်ားသည္။ အပင္ ၃၀၀ေက်ာ္ခန္႔ ၀င္ဆန္႔သည္။ တခ်ဳိ႕ေသာ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ စတုရန္းပံုအလယ္တြင္ တစ္ ပင္စိုက္စနစ္ အသံုးျပဳၾကသည္။ ငါးပြင့္ ဆိုင္ စနစ္ျဖစ္သည္။ အလယ္တြင္ စိုက္ခဲ့ေသာ အပင္ကို အသီးမ်ားႏွစ္စဥ္ယူၿပီးလွ်င္ ရွစ္ႏွစ္ ၁၀ ႏွစ္သက္ရလွ်င္ ခုတ္ပစ္သည္။

Rongrien, R-9, R-၁၅၆ ကဲ့သို႔ အပင္ႀကီး မ်ဳိးမ်ားဆိုလွ်င္ ပင္ၾကားတန္းၾကား အကြာ အေ၀းကို အက်ယ္ယူစိုက္ပ်ဳိးၾကသည္။ စိုက္က်င္းကို မိုးမက်မီ ဧၿပီလတြင္ အက်ယ္ သံုးေပပတ္လည္၊ အနက္ သံုးေပ တူးၿပီး၊ တူး၍ရရွိေသာ အေပၚယံ ေျခာက္ လက္မရွိ ေျမစာမ်ားကို ညာဘက္တြင္ ပံု ထားရပါမည္။ ေအာက္ေျမစာမ်ားကို ဘယ္ ဘက္တြင္ ပံုရပါမည္။ စိုက္က်င္းထဲသို႔ ျမက္ေျခာက္၊ေကာက္႐ိုး၊ သစ္ရြက္ေျခာက္ မ်ားထည့္၍ မီး႐ိႈ႕ၿပီး၊ ေျမသင္းသပ္ေပးရန္ လိုအပ္သည္။ ေနာက္ ေကာင္းစြာ ေဆြးေျမ႕ ေနေသာ ေျမေဆြး၊ သစ္ေဆြးေျမ ႏွစ္ဆကို အေပၚယံ ေျခာက္လက္မရွိေသာ ေျမတစ္ဆ တို႔ကို သမေအာင္ေရာေမႊေပးရန္ လုိပါသည္။

ဂ်စ္ပဆန္ေက်ာက္မႈန္႔ ႏို႔ဆီတစ္ဘူး၊ N:P:K (၁၅း ၁၅း ၁၅) ဓာတ္ေျမၾသဇာ ႏိုဆီဘူး တစ္ဘူးခြဲ၊ ေျမေအာင္း ပိုးသတ္ေဆး စတီးဇြန္း တစ္ဇြန္းတို႔ကို ေရာစပ္၍ ေျမေဆြးႏွင့္ ေရာၿပီး ေကာင္းစြာသမေအာင္ ေရာေမႊ ေပးပါ။ ေရာၿပီးေသာ ေျမေဆြး ဓာတ္ေျမၾသဇာ အေရာေျမကို က်င္းေအာက္ေျခမွတူး ၍ရေသာ (က်င္းဘယ္ဘက္တြင္ ပံုထား ေသာ) ေျမႏွင့္ ၃း၁ အဆျဖင့္ ေရာ၍ သမ ေအာင္ ေမႊၿပီး စိုက္က်င္းထဲသို႔ ထည့္ေပးရ မည္။ ေျမမဟာေစရန္ ေျချဖင့္ ဖြဖြနင္း သိပ္ေပးရန္ လိုပါသည္။

မုိးမက်မီအတြင္း အပင္ မစိုက္မီ က်င္းကို ေရတစ္ပတ္တစ္ႀကိမ္ မွန္မွန္ေလာင္းေပး ရမည္ျဖစ္သည္။ ၾကပ္ေမာက္စိုက္ပ်ဳိးမည့္ေျမကို ဓာတ္ခြဲ ၾကည့္ပါက မဂၢနီစီယမ္ဓာတ္ခ်ဳိ႕တဲ့ေနလွ်င္ ဒိုလိုမိုက္ေက်ာက္မႈန္႔ ၂၀၀ ဂရမ္ကို တစ္က်င္းႏႈန္း ထည့္ေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။ မုိးဦးက်၍ မိုးမွန္လာၿပီဆုိပါက ေကာင္းစြာသန္စြမ္းဖြံ႕ၿဖိဳးေနေသာ ပ်ဳိးပင္မ်ားကို စိုက္က်င္းအတြင္းသို႔ ေျမလံုးမကြဲ၊ အျမစ္မျပတ္ေစရန္ ဂ႐ုျပဳၿပီး စိုက္ပ်ဳိးရမည္ ျဖစ္သည္။ စိုက္ပ်ဳိးၿပီး ပါက အပင္ခါ မေခ်ာင္ေစရန္ အပင္ေျခ ပတ္ပတ္လည္ ေျချဖင့္ ပတ္နင္းေပးရန္ ျဖစ္သည္။ ၎ ေနာက္ေလတုိက္လွ်င္ ယုိင္မသြားေစရန္ ေလးေပ အရည္ ၀ါးငုတ္တုိင္စိုက္၍ အပင္ကို ၀ါး ငုတ္တိုင္ႏွင့္ ခ်ည္​​ေပးထားရန္ျဖစ္သည္။

ေလတုိက္၍ ယိုင္ျခင္း၊ ခါေခ်ာင္၍ အပင္လႈပ္ ေနလွ်င္ အျမစ္ေတာ္ေတာ္ႏွင့္ မစြဲဘဲ ေသ သြားႏုိင္ပါသည္။ အလြန္အေရးႀကီးေသာ အခ်က္ျဖစ္သည္။ အပင္စိုက္ပ်ဳိးၿပီးလွ်င္ တစ္ပင္ခ်င္း ေရ၀ေအာင္ ေလာင္းေပးရန္ လိုအပ္သည္။ ၾကက္ေမာက္ပင္စိုက္ပ်ဳိးၿပီး ေျခာက္လမွ ရွစ္လအထိ အရိပ္လုပ္ေပးရန္ လိုပါ သည္။ ေလတုိက္မႈ ခံႏုိင္ေအာင္ တစ္ပင္ခ်င္းအား လက္ငယ္၊ အုန္းလက္၊ ဓနိစသည္မ်ားျဖင့္ ေလကာလုပ္ေပးရန္ လိုပါသည္။ အပင္တစ္ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ ပုံသဏၭာန္မွန္ ေအာင္ ပံုသြင္းေပးျခင္းသည္ သီးထြက္ ေကာင္းေကာင္း ရရွိေစရန္ အေထာက္အကူ ျပဳေစပါသည္။

အပင္ပံုသြင္း ေပးပါက သစ္ကိုင္းဂြက်ယ္ေသာ အပင္မ်ား ျဖစ္လာ ပါသည္။ ထုိင္းႏုိင္ငံတြင္ အထူးသျဖင့္ Rongrien မ်ဳိးမ်ားတြင္ Modified ပင္မ အၫြန္႔ကို ၇၀ စင္တီမီတာအထိ ႀကီးထားေစ ပါသည္။ သန္စြမ္းၿပီး ေဒါင့္က်ယ္ေသာ ေဘးကိုင္း သံုးကိုင္းမွ ေလးကိုင္း ဖြံ႕ၿဖိဳးႀကီးထြား လာေအာင္ ထားပါသည္။ ဤကိုင္းႀကီး မ်ားသည္ ပင္မကုိင္းႀကီးမ်ားျဖစ္လာၿပီး၊ ဒုတိယ ႏွစ္တြင္ ၎ ကိုင္းႀကီးမ်ားကို ျဖတ္ေပးျခင္း ျဖင့္ ဒုတိယကိုင္းမ်ား ထြက္လာေစပါသည္။

ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေရတက္မ်ား၊ ၾကားကိုင္း မ်ား၊ ကိုင္းေသကိုင္းေျခာက္မ်ားကို ျဖတ္ ေပးရန္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ၾကက္ေမာက္ပင္ႏွစ္စဥ္ သီးထြက္ ေကာင္းၿပီး၊ ႏွစ္စဥ္သီးေနေစရန္ အပင္ငယ္မွစ၍ ဂ႐ုျပဳၿပီး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္ေျမၾသဇာ ေကၽြးရန္ လုိပါသည္။ သံုးႏွစ္သားအရြယ္ အသီးသီးခ်ိန္ NPK တစ္ႏွစ္လွ်င္ သုည ဒသမ ၅ ကီလုိဂရမ္ လုိအပ္ပါသည္။ အသီးအမ်ားဆံုး ထြက္သည့္အခ်ိန္တြင္ NPK တစ္ႏွစ္လွ်င္ ငါးကီလိုဂရမ္ႏႈန္း ထည့္ေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။

တစ္ပင္လွ်င္ သဘာ၀ေျမေဆြး တစ္တင္းမွ တစ္တင္းခြဲ ထည့္ေပးရန္ လိုပါသည္။ အပင္သက္တမ္း တစ္ျဖည္းျဖည္း ႀကီးလာသည္ႏွင့္အမွ် သီးႏႈန္း တက္လာပါ မည္။ ႏွစ္စဥ္သီးထြက္ေကာင္းၿပီး၊ ႏွစ္စဥ္ အသီးသီးေနေစရန္ အပင္ဇီ၀ကမၼျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ကိုက္ညီ၍ ဓာတ္ေျမၾသဇာ ေ​ကၽြးေပးေနရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ေအာက္ပါေျမၾသဇာႏႈန္း ထားမ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔အသံုးျပဳ လွ်င္ ပိုေကာင္းပါသည္။

ၾကက္ေမာက္ပင္သည္ အနည္းလုိ အာဟာရဓာတ္မ်ား ခ်ဳိ႕တဲ့ပါက သီးထြက္ ႏႈန္းႏွင့္ အသီးတင္မႈကို ထိခိုက္ေစပါသည္။ မဂၢနီစီယမ္ဓာတ္မ်ား ခ်ဳိ႕တဲ့ပါလ်င္ အရြက္ မႊားမ်ား အရြယ္အစားေသးငယ္ျခင္း၊ ရြက္ ေၾကာစိမ္းမ်ားၾကား အေရာင္ပ်က္ျခင္း၊ အရြက္ေႂကြျခင္း၊ ပန္းပြင့္နည္းျခင္း၊ အျမစ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအားနည္းျခင္း စသည့္လကၡဏာမ်ား ျဖစ္ေပၚသည္။ မဂၢနီစီယမ္ဓာတ္ခ်ဳိ႕တဲ့ပါက Ethephon 15 ppm တစ္ရာခုိင္ႏႈန္းမွ ႏွစ္ရာခုိင္ႏႈန္း ျပင္းအားကို အရြက္ေပၚဖ်န္းေပးျခင္း၊ ဒို႔လုိ မိုက္ေက်ာက္မႈန္႔ကို အပင္ေျခတြင္ ထည့္ေပးျခင္းမ်ာ ျပဳလုပ္ေပးရန္ လိုအပ္သည္။ ကယ္လ္စီယမ္ခ်ဳိ႕တဲ့ပါက အပင္ေျခာက္ လာျခင္း၊ အရြက္ႀကီးထြားမႈ ေႏွးေကြးျခင္း၊ အပင္ႀကီးထြားမႈအပုိင္းမ်ား ရပ္တန္႔ျခင္း၊ ထိခိုက္ျခင္းအတြက္ မေဖာက္ထံုး၊ သို႔မဟုတ္ ဒို႔လုိေက်ာက္မႈန္႔ကို အပင္မစိုက္မီ ကတည္းက ထည့္ေပးရန္လိုသည္။

သို႔ရာ တြင္ ထံုးပါေသာပစၥည္းမ်ားကို အပင္ငယ္ စဥ္တြင္ ထည့္ေပးပါက အနည္းဆံုးအေရ အတြက္သာထည့္ေပးရန္ သတိျပဳသင့္သည္။ သြပ္ဓာတ္ခ်ဳိ႕တဲ့မႈ မရွိေသာ္လည္း ဇင့္ဆာလ္ဖိတ္ ႏွစ္ရာခုိင္ႏႈန္း ျပင္းအားျဖင့္ တစ္ႏွစ္ေလးႀကိမ္ ဖ်န္းေပးႏုိင္ပါက အထြက္ႏႈန္းေကာင္းမႈကို အက်ဳိးျပဳေစပါသည္။ ဓာတ္ေျမၾသဇာႏွင့္ သဘာ၀ေျမၾသဇာ မ်ားကို ထည့္ရာတြင္ အပင္၏ အရြက္အံု အ၀န္းအ၀ိုင္း၏ ဧရိယာတည့္တည့္တြင္ ေျမာင္းတူး၍ထည့္ေပးရန္ သတိျပဳသင့္သည္။

ပန္းပြင့္ရက္ ၁၀ ရက္မွ ၁၃ ရက္ခန္႔ ေစာေစရန္ ႏအ့နစ့သည ၁၅ စစာ မွ ၂၀၀ စစာ ဖ်န္းေပးျခင္းျဖင့္ ရရွိႏုိင္သည္။ မွည့္ ေနေသာအသီးကို ၿဗဗ ဖ်န္းေပးျခင္းျဖင့္ အသီးဆြတ္ခူးခ်ိန္ကို ေနာက္က်ေစႏိုင္ ေသာ္လည္း မဆြတ္ခူးရေသးေသာ အသီး မ်ားအတြင္းရွိအေစ့မ်ား အပင္ေပါက္လာ ေစႏုိင္ပါသည္။ ၿဗဗ ၂၀၀ စစာ ကို ြဗ ၂၀ စစာ ႏွင့္ေရာဖ်န္းျခင္းျဖင့္ အသီးတင္မႈမ်ား ေစႏုိင္သည္။

အသီးတင္မႈေကာင္းေစရန္ အတြက္ ပန္းပြင့္အေရအတြက္ တစ္၀က္ ခန္႔ပြင့္ခ်ိန္တြင္ ဖ်န္းေပးပါက ပို၍ထိေရာက္သည္။ အသီးေၾကြမႈ ကင္းေ၀းေစရန္အတြက္ အသီးတင္ၿပီး တစ္လအၾကာတြင္ ဖ်န္းေပး ရန္ လိုအပ္သည္။ ၾကက္ေမာက္ပင္၏ အသီးအေရာင္တုိးတက္မႈမွာ အလင္းေရာင္ရရွိမႈ၊ အလင္း ျပင္အားတုိ႔ႏွင့္ ဆက္စပ္မႈရွိေနၿပီး၊ အသီး အခြံအနီေရာင္ျဖစ္ေပၚမႈမွာ Anthocyanin ထုတ္လုပ္မႈအေပၚ အဓိက တည္မီေနသည္။

အသီးအဆံေခ်ာင္ျခင္း၊ အခ်ဥ္ဓာတ္မ်ား ျခင္း၊ အရသာမခ်ဳိေမႊးျခင္းတို႔မွာ အသီး ႀကီးထြားခ်ိန္တြင္ ေျခာက္ေသြ႕ေသာပတ္ ၀န္းက်င္ျဖစ္ေပၚျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည္။ အသီးႀကီးထြားမႈ ေနာက္ပိုင္းကာလ မိုး သည္းထန္စြာ ရြာသြန္းမႈႏွင့္ ၾကံဳရပါက အသီးအက္ကြဲတတ္ပါသည္။ ထုိင္းႏုိင္ငံတြင္ အသီးကို ပန္းပြင့္စံုၿပီး ရက္ ၉၀ မွ ရက္ ၁၀၀ တြင္လည္းေကာင္း၊ အင္ဒိုနီးရွားႏုိင္ငံတြင္ ပန္းပြင့္စံုၿပီးေနာက္ ရက္ ၉၀ မွ ရက္ ၁၀၀ ရက္တြင္လည္း ေကာင္း၊ မေလးရွားႏုိင္ငံတြင္ ပန္းပြင့္စံုၿပီး ရက္ ၁၀၀ မွ ရက္ ၁၃၀ ရက္တြင္လည္းေကာင္း အသီးဆြတ္ခူးၾကသည္ကို ေတြ႕ရွိ ရသည္။

အသီးအေရာင္စတင္ျဖစ္ေပၚၿပီး ၁၆ ရက္မွ ၁၈ ရက္တြင္ ေစ်းကြက္တင္ပို႔ ႏုိင္ၿပီျဖစ္သည္။ အပင္တစ္ပင္တြင္ရွိ အသီး အားလံုးရင့္မွည့္ လာရန္အတြက္ ရက္ ၃၀ ခန္႔ လိုအပ္ပါသည္။ မေလးရွားႏွင့္ ထုိင္း ႏုိင္ငံတုိ႔တြင္ အသီးတစ္လံုးခ်င္း ေရာင္းခ် ၾကသည္ကိုေတြ႕ရသည္။ အင္ဒုိနီးရွား ႏုိင္ငံတြင္ ငါးရက္တစ္ႀကိမ္ အသီးဆြတ္ခူးေလ့ ရွိပါသည္။

ႏုိင္ငံအလုိက္ စားသံုးသူႀကိဳက္ႏွစ္ သက္မႈ ကြဲျပားၾကပါသည္။ ဥေရာပ အႀကိဳက္မွာ အမွ်င္မပါဘဲ အသားႏွင့္အေစ့ ကပ္မေနေသာ မ်ဳိးျဖစ္ပါသည္။ အာရွ အႀကိဳက္မ်ား ႂကတ္ဆတ္ၿပီး အေစ့မပါဘဲ အရသာခ်ဳိေမႊး အရည္ရႊန္းမ်ဳိးျဖစ္ပါသည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္အသီး တစ္လံုးအေလး ခ်ိန္ ၃၀ ဂရမ္ထက္ပိုျခင္းကို ႀကိဳက္ႏွစ္သက္ ၾကသည္။ ပန္းေရာင္မ်ဳိးအတြက္ အသီး၏ အေလးခ်ိန္တစ္ကီ လုိဂရမ္လွ်င္ အထူးတန္း ၂၈ လံုး၊ ဒုတိယတန္း ၃၆ လံုးရွိရန္ စံသတ္မွတ္ထားပါသည္။

ၾကက္ေမာက္သီမ်ား ထုပ္ပိုးရန္ အတြက္ ဖုိင္ဘာကဒ္ထူပံုးမ်ား အသံုးျပဳၿပီး၊ မပို႔မီ ၁၃ စင္တီဂရိတ္၌ သိုေလွာင္ထား ႏုိင္ပါသည္။ အသီးမ်ား ကဒ္ထူပံုးမ်ား အတြင္းသုိ႔ ထည့္ရာတြင္ အစုိဓာတ္ ထိန္း ၾကားခံပစၥည္းတစ္မ်ဳိးမ်ဳိး ထည့္သြင္းပါက အသီးမ်ား လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ၾကာ ရွည္ခံသည္ကို ေတြ႕ရွိရသည္။ အေပါက္ ေဖာက္ထားေသာ ပလပ္စတစ္အိတ္တြင္ ထည့္သြင္းထုပ္ပိုးလွ်င္ အပူခ်ိန္ ၁၀ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္သည္ အသင့္ေတာ္ဆံုးျဖစ္ သည္။ ေစ်းကြက္တြင္ ၁၀ ရက္ထိ အထားခံသည္။

အပူခ်ိန္ခုနစ္ဒီဂရီ စင္တီ ဂရိတ္ထက္ နည္းပါက ေရစိုနာျဖစ္ေပၚတတ္ပါသည္။ ၾကက္ေမာက္၏ ႏုိင္ငံတကာေစ်း ကြက္၀င္ အရည္အေသြးရွိ စံအထြက္ႏႈန္းမ်ား ကိုၾကည့္ပါက ထိုင္းႏုိင္ငံတြင္ ၁၂ ႏွစ္သား တစ္ပင္မွ ၃၀၀ ကီလုိဂရမ္၊ အင္ဒိုနီးရွား ႏုိင္ငံတြင္ တစ္ဟတ္တာ ၄ ဒသမ ၅ ကီလုိဂရမ္၊ မေလးရွားႏိုင္ငံတြင္ ၁၅ ႏွစ္သားတစ္ ပင္မွ ၁၆၅ ကီလုိဂရမ္၊ ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံ အပင္ႀကီးတစ္ပင္မွ၂၀၀ ကီလုိဂရမ္မွ ၃၀၀ ကီလုိဂရမ္၊ ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံတြင္ ေျခာက္ ႏွစ္သား အပင္တစ္ပင္မွ ၈၀ ကီလုိဂရမ္မွ ၁၂၀ ကီလုိဂရမ္၊ စင္ကာပူႏုိင္ငံတြင္ အပင္ ႀကီးတစ္ပင္မွ ၁၅၀ ကီလိုဂရမ္မွ ၁၈၀ ကီလုိဂရမ္ႏႈန္းမ်ား ထြက္ရွိသည္ကို ေတြ႕ရွိရ သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ၁၀ ႏွစ္သားတစ္ ပင္မွ အသီးကီလုိဂရမ္ ၃၀၀ ထြက္ရွိေသာ္ လည္း ႏုိင္ငံတကာေစ်းကြက္၀င္ အရည္ အေသြးမီ စံမီအသီးမွာ တစ္ပင္ ၂၀ ကီလုိ ဂရမ္မွ ၃၀ ကီလိုဂရမ္သာ ထြက္ရွိသည္။ နည္းပညာပုိင္းဆိုင္ရာ မ်ားစြာႀကိဳးစားရန္ လိုေနေသးသည္ကို ေထာက္​ျပေနသည္။

သို႔ပါ၍ စီးပြားျဖစ္ ၾကက္ေမာက္ျခံ တစ္ျခံတည္ေထာင္မည္ဆုိပါက အထက္ပါ နည္းပညာမ်ားျဖင့္ ျဖည့္ဆည္းပံ့ပိုးေပးရန္ လုိအပ္ပါေၾကာင္း တင္ျပလုိက္ရပါသည္။

- ေအာင္ဆန္း (စုိက္ပ်ဳိးေရး)

လမ္းမအလယ္မွာ ၄ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးမေလး ကို ေခါင္းျဖတ္ သတ္ခဲ့သူ ေသဒဏ္ မွလြတ္ေျမာက္........

ထိုင္ဝမ္ နိုင္ငံတြင္ ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ မတ္လက နံနက္အခ်ိန္ႀကီးတြင္ ၿမိဳ႕လည္ လမ္းမႀကီး ပၚ၌ အသက္ ၄ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးမေလး ကိုကို ဓါးျဖင့္ရက္ရက္စက္စက္ ေခါင္းျဖတ္သတ္ခဲ့သည့္ အမ်ိဳးသား ကို ေသဒဏ္မွ  လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးလိုက္ေၾကာင္း ေသာၾကာေန႔က တရား႐ုံးမွ စီစရင္ခ်က္ခ်မွတ္ခဲ့သည္။အသက္ ၃၄ ႏွစ္အရြယ္ ထိုင္ဝမ္နိုင္ငံသား Wang Chin Yu တြင္ စိတ္ကစဉ့္ကလ်ား ေရာဂါ ခံစားေနရသည္ကို ေတြ႕ရွိၿပီးေနာက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးျပ႒ါန္းခ်က္အရ ေသဒဏ္ စီရင္ခြင့္မရွိပဲ ေထာင္ဒဏ္ တစ္သက္ အျဖစ္ေျပာင္းလဲခ်မွတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း အစိုးရေရွ႕ေန႐ုံးမွ ေျပာဆိုခဲ့သည္။မည္သို႔ပင္ဆိုေစကာမွု တရားခံသည္ အျပစ္က်ဴးလြန္စဥ္က လူေကာင္းပကတိအေျခအေနမ်ိဳး ရွိေနတာကို စစ္ေဆးေတြ႕ရွိရသည့္အတြက္ ေသဒဏ္ စီရင္ခ်က္ ခ်နိုင္ရန္ ေလၽွာက္လဲခ်က္ေပးနိုင္ေသးေၾကာင္း သိရွိရသည္။
ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္က အမွု စစ္ေဆး ခဲ့ရာတြင္ Wang က သူဟာ စီခၽြမ္းရဲ့ဧကရာဇ္ဘုရင္တပါး ျဖစ္နိုင္ရန္ ကေလးမေလးကို ယခုလို ေခါင္းျဖတ္ၿပီး ကြပ္မ်က္လိုက္ပါက သူ႔၏ဘိုးေဘးဘီဘင္မ်ား၏ အေမြ ခံနိုင္ၿပီဟု ယုံၾကည္တဲ့အတြက္ သတ္ခဲ့ေၾကာင္း တရား႐ုံးေတာ္ တြင္ ထြက္ဆိုခဲ့သည္။

အမွုစစ္ေဆးေနစဥ္တြင္ Wang က ကေလးမေလး ၏ မိသားစု ကို ဒူးေထာက္ ကာ သူ႔အေပၚခြင့္လႊတ္ရန္ ေတာင္းပန္ခဲ့ေသးသည္။ထိတ္လန႔္စရာ အဆိုပါအျဖစ္အပ်က္မွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ မတ္လရဲ့ တနလၤာေန႔ နံနက္ပိုင္းတြင္ ထိုင္ေပၿမိဳ႕ နီဟူးရပ္ကြပ္မွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အသက္ ၄ ႏွစ္အရြယ္ ကေလးမေလးက သူမ၏ မိခင္ႏွင့္ အဖိုးျဖစ္သူတို႔နဲ႔ မလွမ္းမကမ္းမွာ စကူတာစကိတ္ေလးစီးေနစဥ္ Wang က ေရာက္ရွိလာၿပီး မိခင္နဲ႔ အဖိုးျဖစ္သူတို႔ မတားလိုက္နိုင္ခ်ိန္ေလးမွာ ကေလးမေလးရဲ့ ဦးေခါင္းကို ဓါးနဲ႔ ျဖတ္ၿပီးသြားၿပီျဖစ္ပါတယ္။ထို ကေလးမေလး ရဲ့ ျဖစ္ရပ္ဆိုးေၾကာင့္ ထိုင္ဝမ္ တစ္ခုလုံးက မိဘ မ်ား စိုးရိမ္ေသာကျဖစ္သြားၾကကာ Wang ကို ေသဒဏ္ေပးရန္ ဝိုင္းဝန္းေတာင္ဆိုမွုေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကၿပီး တစ္နိုင္ငံလုံး ပြက္ပြက္ညံသြားခဲ့ပါတယ္။ဒါကို သီးမခံနိုင္ေတာ့တဲ့ ကေလးမေလး ရဲ့ မိခင္ က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတစ္ခုမွာ သူ႔ရဲ့ သမီးေလး ေသဆုံးမွု ကို ဆြဲထည့္ၿပီး ဒီလိုေဆြးေႏြေျပာဆိုတာေတြကို သူမအေနနဲ႔ မႀကိဳက္ေၾကာင္း၊ သူမအေနနဲ႔ ေသဒဏ္ ေပးတာအပါအဝင္ ဘယ္လို ဥပေဒ ေတြေအပၚကိုမွ ယုံၾကည္မွုမရွိေၾကာင္း၊ တစ္ကယ္လုံျခဳံစိတ္ခ်ရတဲ့ လူမွုအဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ဖို႔ဆိုရင္ ေကာင္းမြန္တဲ့ မိသားစု ဘဝေတြ ဖန္တီးၿပီး ပညာသင္ၾကားေရးကသာလၽွင္ ဒီလိုအျဖစ္ဆိုးမ်ိဳးေတြကို လုပ္ေဆာင္မယ့္ လူေတြကင္းစင္ ေလၽွာ့နည္းေစမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။တရားခံ ကို အမွုစစ္ ေနခဲ့စဥ္မွာလည္း ကေလးမေလးရဲ့ မိခင္ ဟာ တရားခြင္ မွာ လာေရာက္ နားေထာင္ေျပာဆိုျခင္း မရွိခဲ့သလို အခုလို ေသဒဏ္ ကေန လြတ္ေျမာက္ခဲ့တဲ့အေပၚမွာလည္း ဘာမွတုံ႔ျပန္မွု မရွိေၾကာင္း သိရွိရသည္။

စင္ေပၚသီခ်င္းဆိုရင္း ေစာင္းရွက္ကြဲခဲ့ဖူးတယ္ဆိုတဲ့ စိုင္းစိုင္း........

အရြယ္သုံးပါးႀကိဳက္တဲ့ အဆိုေတာ္လို႔ေတာင္ ဆိုလို႔ရတာကေတာ့ စိုင္းစိုင္းခမ္းလွိုင္ပါ ။ ဒီေလာက္ကိုလည္း သူ႔ရဲ့ ေအာင္ျမင္မွုအရွိန္ကမေသးလွပါဘူး ။ဆယ္စုႏွစ္ေက်ာ္ေအာင္ ေအာင္ျမင္မွုကိုထိန္းသိမ္းထားဆဲ အႏုပညာရွင္တစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္ ။ ႏွုတ္ခမ္းနီမေလးေတြအသည္းစြဲ စိုင္းစိုင္းခမ္းလွိုင္က ခုခ်ိန္မွာစင္ျမင့္အေတြ႕အၾကဳံေတြ အေတာ္ကိုမ်ားခဲ့ပါၿပီ ။ သို႔ေပမယ့္လည္း လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၃ ႏွစ္က ေအာင္ျမင္စအဆိုေတာ္ေလးတစ္ေယာက္ရဲ့ စင္ျမင့္ေပၚကအျဖစ္အပ်က္ေလးတစ္ခုကိုမေမ့မေလ်ာ့ရွိေနဆဲဆိုတာ ပရိတ္သတ္ေတြကိုေျပာျပထားခဲ့ပါတယ္ …” 2004 ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလSAI SAI SHOW in MCC
အဲဒီတုန္းက မင္းဓမၼလမ္းေပၚက MCC ခန္းမ ဖြင့္ကာစ။ က်ေနာ့္ဘဝရဲ့ အမွတ္တရမွတ္တိုင္တစ္ခုပါပဲ။ ေန႔လည္ခင္းတစ္နာရီမွာစဆိုမယ့္ပြဲက ၁၂နာရီေလာက္ကတည္းက ခန္းမတစ္ခုလုံး ျပည့္သြားခဲ့ၿပီးပါၿပီ။
ေသၿပီဆရာတို႔ ေကာင္မေလးႀကိဳက္တယ္ခိုက္တယ္ဆိုၿပီးတို႔ ထြက္ခါစေလာက္ကေပါ့။ အံမယ္ ပြဲကို ကမၻာေအးလမ္းတေလၽွာက္မွာ လမ္းကန႔္လန႔္ျဖတ္ Cross Banner ေတြ ဘာေတြနဲ႔ ေၾကာ္ျငာတာေနာ္။ ကိုေမာင္ေမာင္ေအးတို႔ရဲ့ Dream Boat အဖြဲ႕ စတင္ဖြဲ႕စည္းကာစ အခ်ိန္ေတြျဖစ္မွာေပါ့။ Stage ႀကီးကို ဦးေနမ်ိဳး(ေဆး) တို႔ ကိုေက်ာ္စိုး(ကိုမင္းခိုက္)တို႔ကပါ အားတက္သေရာ ဝိုင္းဝန္း စဥ္းစားတည္ေဆာက္ေပးခဲ့ၾကတာပါ။MCC ကေန႔လည္ခင္းဆို အလင္းေပါက္ေတာ့ ပိတ္စအမည္းေရာင္ေတြ အမ်ားႀကီးဝယ္ၿပီး ကာခဲ့ရတာမွတ္မိတယ္။ အံမယ္ က်ေနာ္က လုပ္ခ်င္တာအကုန္လုပ္တာပဲ ။ စင္ကို ႏွစ္ဆင့္ေဆာက္ ၊ အေပၚထပ္မွာ အခန္းေလးေတြကန႔္ၿပီး ကေခ်သည္ေလးေတြထားမယ္ ။ ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္ စင္ေပၚမွာ ေလၽွာက္ေျပးဖို႔ ေျပးလမ္းနဲ႔ ဘာနဲ႔ ။ မမို႔က စႏၵရားတီးမယ္ဆိုေတာ့ စႏၵရားကိုစင္ေပၚတြန္းထုတ္လာဖို႔ အသံဖမ္းဖို႔ တိုင္ေတြပတ္၊အခုလိုမ်ိဳးမွ မျပည့္စုံေသးတာေလ ေနာ့။ပြဲအဖြင့္ကို စင္ေရွ႕မွာ ပိတ္စအျဖဴအႀကီးႀကီးနဲ႔ ပိတ္ကာထားတာက စပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ Spot Light အႀကီးတစ္လုံးနဲ႔ စင္ေနာက္ကေန ေျပာင္းျပန္ ျပန္ထိုးထားတယ္။ က်ေနာ္ရယ္ ေကာင္းျမတ္ရယ္ ငယ္ငယ္ရယ္ က်ေနာ္တို႔ ရဲသုံးေဖာ္က အဲဒီ မီးလုံးေရွ႕မွာရပ္ေန။အေရွ႕က ပိတ္ကားအျဖဴမွာ က်ေနာ္တို႔ အရိပ္ႀကီးေတြထင္ေန။ ဟမ္း .. ဒီေဂ်က အဖြင့္တီးလုံးစဖြင့္။ ပရိသတ္ေတြ အေသေအာ္ ။ က်ေနာ္လည္းရင္ေတြ တဒိုင္းဒိုင္းခုန္။ ၿပီးေတာ့မွ ႐ုပ္ရွင္ထဲက မင္းသားေတြ လူဆိုးစခန္းကို ဗုံးခြဲၿပီးရင္ ေလၽွာက္တဲ့ Slow Motion မ်ိဳးနဲ႔ တစ္လွမ္းခ်င္း ေရွ႕ကိုေလၽွာက္။ မီးထိုးထားတဲ့ အရိပ္က တျဖည္းျဖည္းေသးလာ ။ပိတ္ကားေရွ႕ေရာက္ေတာ့ အလိုက္သင့္ အရာေပးထားတဲ့ ေနရာကေန ျဖဲၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔စင္ေရွ႕ကိုခုန္ထြက္ ။ ပရိသတ္ႀကီးလည္း ဝုန္းဒိုင္းၾကဲေအာင္ ထခုန္ ။ က်ေနာ္လည္း လက္ႏွစ္ဖက္ကို ေျမႇာက္ၿပီးႏွုတ္ဆက္ေပါ့ေလဗ်ာ။ အဲဒီတုန္းက က်ေနာ့္အဖြင့္သီခ်င္းကို မွတ္မိၾကတယ္မလား။ “ငါ ျပန္လာၿပီ အေရွ႕ကိုေရာက္ေနၿပီ ။ မင္းတို႔လက္ေတြ ေလထဲကို ေျမႇာက္ထားလိုက္” ဆိုတာ။ အဲ .. အဲဒီ သီခ်င္းနဲ႔ေပါ့။
” မဂၤလာပါ” က်ေနာ္ေအာ္ပါတယ္။ “အားလုံးလက္ေတြ ေလထဲကိုေျမႇာက္ထားလိုက္ ” ။ လက္ေတြအားလုံး ေလေပၚဝဲသြားတယ္။ က်ေနာ္လည္းေျမႇာက္တယ္ ။ ေဘးမွာရွိတဲ့ ေကာင္းျမတ္လည္း ေျမႇာက္တယ္။ ငယ္ငယ္လည္းေျမႇာက္တယ္ ။ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ တိုက္ပြဲကျပန္လာတဲ့ သူရဲေကာင္းတစ္ေယာက္လို မာန္မ်ိဳးနဲ႔ေပါ့။
ဒါေပမယ့္ က်ေနာ့္ေရွ႕တည့္တည့္က ေကာင္မေလးေတြကေတာ့ လက္မေျမႇာက္ဘူးခင္ဗ်။ အဲဒီအစား က်ေနာ့္ကိုလက္ညႇိုးထိုးၿပီး စူးစူးဝါးဝါးေအာ္ေနတာ။ က်ေနာ္ ေမးတခ်က္ဆတ္ၿပီး လက္ေျမႇာက္ဆိုတဲ့ အိုက္တင္လုပ္ျပလိုက္ေသးတယ္။ မေျမႇာက္ဘူးဗ် ။ လက္ညႇိုးေတြ ဝိုင္းထိုးၿပီး စကားလွမ္းေျပာေနၾကတာ။
စင္ေပၚမွာဗ်ာ။ ဂီတသံက အက်ယ္ႀကီးကို ဘာမွမၾကားရဘူး။ က်ေနာ္လက္ေျမႇာက္ရက္သားပဲ အေရွ႕ကို ႏွစ္လွမ္းေလာက္တိုးလိုက္ေတာ့မွ သူတို႔ဝိုင္းေအာ္ေနတာ ၾကားရတာ။” စိုင္းစိုင္း ေဘာင္းဘီဇစ္ျပဳတ္ေနတယ္” တဲ့ .. အီး …(အခု ဒီစာေရးေနရင္းနဲ႔ေတာင္ နားရြက္ေအာက္ ပါးသိုင္းနားေလာက္မွာ စိမ့္ကနဲ ျဖစ္သြားေသးတယ္။ အမေလး ရွက္လိုက္တာ အရပ္ကတို႔ရယ္)စင္ေပၚကအမွတ္တရ ” ေတြပါတဲ့ …ရယ္စရာေလးျဖစ္ေပမယ့္ ခုခ်ိန္မွာေတာ့ တကယ့္ကိုအမွတ္တရရွိေနမယ့္ အျဖစ္ေလးတစ္ခု ျဖစ္က်န္ေနခဲ့တာပါပဲ …
ပရိတ္သတ္တို႔မွာေရာ စိုင္းစိုင္းလို႔ ေမ့မရမယ့္ အတိတ္အမွတ္တရေတြရွိခဲ့ဖူးလား ?Source : myanmarload

မိုးေဟကို ကိုသေဘာက်တဲ့ ေရႊထူး........

ေရႊထူးကိုယ္တိုင္က သူအရမ္းသေဘာက်ရတဲ့အေၾကာင္းကို ေျပာခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ေရႊထူးကေတာ့ မင္းသမီးမိုေဟကိုကို သေဘာက်တယ္လို႔ ေမးျမန္းမွုကို အခုလိုပဲ ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္ “မင္းသမီးေတြက်ေနာ္သေဘာက်တဲ့မင္းသမီးေတြအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္ ၀တ္မွုံေရႊရည္တို႔ ေရႊမွုန္ရတီတို႔ ေဖြးေဖြးတို႔ က်ေနာ္အကုန္လုံး သေဘာက်ပါတယ္..က်ေနာ္ဟိုတေလာက က်ေနာ္သေဘာက်တဲ့ မင္းသမီးကေတာ့ မိုေဟကို သေဘာက်တယ္…. မိုေဟကိုကေတာ့ က်ေနာ္အရင္ကတည္းက သေဘာက်တယ္.. က်ေနာ္တို႔ကေလးဘဝထဲက က်ေနာ္သေဘာက်တဲ့မင္းသမီးပါ..အားေပးပါတယ္.”။ဒါ့အျပင္သူရဲ့ အစီအစဥ္ေတြကိုေတာ့ “၂၀၁၈ အတြက္ အစီအစဥ္ေတြကေတာ့ က်ေနာ္လုပ္ျပစရာေတြရွိတယ္ အမ်ားႀကီးခ်ျပစရာေတြရွိတယ္ က်ေနာ္ plan ေလးေတြစီစဥ္ထားေလးေတြရွိတယ္..

အဓိကကေတာ့ အေခြထြက္မယ္ က်ေနာ္႐ုပ္ရွင္ေတြ ဆက္ရိုက္မယ္ေပါ့..အဲ့ဒါပါပဲ..ရွိုးေတြလဲဆိုျဖစ္ဖို႔မ်ားတယ္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ့္ရွိုးေလးေတြကိုလဲ miniconcert ေလးေတြလဲလုပ္ဖို႔ရွိပါတယ္” လို႔ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။

သံပုရာသီးက က်န္းမာေရးအတြက္လည္း အစြမ္းထက္တယ္ဆုိတာေတာ့ သိထားၿပီး ျဖစ္မွာပါ။ တကယ္ေတာ့ သံပုရာသီးက က်န္းမာေရးအျပင္ အလွအပ ေရးရာမွာလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး အသံုးဝင္တဲ့ အစြမ္းထက္ အသီးတစ္မ်ိဳးပါပဲ။ ပ်ိဳမဒီေလးတို႔ရဲ႕ ဆံပင္၊ မ်က္ႏွာက ဝက္ျခံေတြနဲ႔ ခ်ိဳင္း(ဂ်ိဳင္း) က အမည္းေတြကို ဖယ္ရွားခ်င္တယ္္ေတာ့ ဆိုရင္ေတာ့ သံပုရာသီးကို ခ်က္ခ်င္း သတိရလိုက္ေနာ္.......

သံပုရာသီးက က်န္းမာေရးအတြက္လည္း အစြမ္းထက္တယ္ဆုိတာေတာ့ သိထားၿပီး ျဖစ္မွာပါ။ တကယ္ေတာ့ သံပုရာသီးက က်န္းမာေရးအျပင္ အလွအပ ေရးရာမွာလည္း ေတာ္ေတာ္ေလး အသံုးဝင္တဲ့ အစြမ္းထက္ အသီးတစ္မ်ိဳးပါပဲ။ ပ်ိဳမဒီေလးတို႔ရဲ႕ ဆံပင္၊ မ်က္ႏွာက ဝက္ျခံေတြနဲ႔ ခ်ိဳင္း(ဂ်ိဳင္း) က အမည္းေတြကို ဖယ္ရွားခ်င္တယ္္ေတာ့ ဆိုရင္ေတာ့ သံပုရာသီးကို ခ်က္ခ်င္း သတိရလိုက္ေနာ္။သံပုရာသီး တစ္ေအာင္စမွာ ဗီတာမင္စီဓါတ္ (၉.၂) မီလီဂရမ္ ၾကြယ္ဝစြာ ပါဝင္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဗီတာမင္ေအ၊ ဗီတာမင္E၊ ဗီတာမင္ေက၊ ကယ္လ္စီယမ္၊ မဂၢနီဆီယမ္ေတြလည္း ပါဝင္ပါေသးတယ္။ သံပုရာသီးက အမည္းစက္ေတြကို ကင္းေစၿပီး အသက္အရြယ္ႀကီးရင့္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚတဲ့ လကၡဏာ အေရးအေၾကာင္းေတြ ျဖစ္တာကိုလည္း ေလွ်ာ့ခ်ေပးပါတယ္။ UV ေတြေၾကာင့္ အသားအေရ မညီတာကိုလည္း ထိန္းညွိေပးပါတယ္။ မ်က္ႏွာေပၚမွာ ၾကြက္သားေတြ တင္းမာမႈေၾကာင့္ က်ံဳ႔ရခက္တာမ်ိဳးေတြ ရွိႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေတြကို ေျဖရွင္းေပးႏိုင္တဲ့ အလွကုန္ေတြထဲမွာ သံပုရာသီးအဆီ ပါဝင္ပါတယ္။ သံပုရာသီးအဆီေလး လိမ္းေပးရင္ ေခၽြးေပါက္က်ယ္တာေတြ သက္သာေစၿပီး မ်က္ႏွာ တင္းတင္းရင္းရင္း မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
ခ်ိဳင္း(ဂ်ိဳင္း) က အမည္းေတြ ဖယ္ရွားနည္းမိန္းကေလးေတြအတြက္ေတာ့ ခ်ိဳင္း(ဂ်ိဳင္း) မွာ အမည္းရွိတာက စိတ္ညစ္စရာပါ။ သံပုရာသီးမွာ ပါဝင္တဲ့ Citric acid ဟာ ဘက္တီးရီးယားေတြကို (၉၉%) ေသေစႏိုင္ပါတယ္။ ဘက္တီးရီးယားေတြ ကင္းစင္သြားရင္ ျဖဴသြားမွာေနာ္။ သံပုရာသီးကို ထက္ျခမ္းျခမ္းၿပီး ခ်ိဳင္းမွာ ပြတ္လိမ္းေပးပါ။ ေျခာက္သြားေအာင္ေတာ့ ထားေပးလိုက္ပါ။ ၿပီးမွ ေရနဲ႔ေဆးၿပီးဖယ္ရွားပါ။ ခ်ိဳင္းေလး ျဖဴလာမွာ ျဖစ္သလို ေခၽြးနံ႔ ရတာေတြပါ ေပ်ာက္သြားမွာပါ။ဦးေရျပားေျခာက္တာနဲ႔ ေဘာက္ေတြ ဖယ္ရွားနည္းအုန္းဆီ လက္ဖက္စားဇြန္း (၄) ဇြန္းကို မီးအပူေလး နည္းနည္း ေပးလိုက္ပါ။ ၿပီးရင္ေတာ့ သံပုရာရည္ လက္ဖက္စားဇြန္း(၂) ဇြန္းနဲ႔ ႏွံ႔သြားေအာင္ ေရာေမႊလိုက္ပါ။ ဆံပင္နဲ႔ ဦးေရျပားမွာ လိမ္းၿပီး (၁၅) မိနစ္ေလာက္ထားပါ။ ေနာက္မွ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္ေလးနဲ႔ ေလွ်ာ္ပါေနာ္။ တပတ္ကို (၃) ႀကိမ္ေလာက္လုပ္မယ္ဆိုရင္ ဦးေရျပားေျခာက္ေသြ႕တာေတြ ကင္းၿပီး ေဘာက္လည္း ရွင္းမွာပါ။မ်က္ႏွာအသားအေရၾကည္လင္ၿပီး ဆားဝက္ျခံ ကင္းေစမယ့္နည္းလမ္းသံပုရည္ရည္နဲ႔ ႏြားႏို႔ အေရာအေႏွာက မ်က္ႏွာက တင္းတိပ္၊ ဆားဝက္ျခံနဲ႔ အသားအေရ မညီတာေတြကို ဖယ္ရွားေပးႏုိင္ပါတယ္။ က်ိဳခ်က္ၿပီးသား ႏြားႏို႔ထဲကို သံပရာရည္ေလး ညွစ္လိုက္ပါ။ ႏြားႏုိ႔က ပူေနတယ္ဆိုရင္ အေအးခံဖို႔ မေမ့ပါနဲ႔။ ဂြမ္းစေလးနဲ႔ ယူၿပီး လိမ္းပါ။ ၿပီးရင္ေတာ့ ေရေႏြးေလးနဲ႔ မ်က္ႏွာသစ္ေပးလိုက္ပါ။ ႏွစ္ရက္ သံုးရက္ေလာက္ဆိုရင္ သိသာလာမွာပါ။ေခၽြးေပါက္က်ယ္တာေတြ က်ဥ္းေစမယ့္ နည္းလမ္းေခၽြးေပါက္ေတြ က်ယ္တာက အရမ္းစိတ္ညစ္ဖို႔ ေကာင္းတယ္ဆိုတာ မိတ္ကပ္လိမ္းတဲ့ မိန္းကေလးတိုင္း သိၾကမွာပါ။ ေခၽြးေပါက္ေတြ ရွိေနရင္ မိတ္ကပ္၊ သနပ္ခါးေတြ မ်က္ႏွာမွာ ၾကာၾကာရွိမေနေတာ့ဘဲ ဟိုတစ္ကြက္ ဒီတစ္ကြက္နဲ႔ ပ်က္ကုန္ေတာ့တာပါပဲ။ ဒါေတြ မျဖစ္ဖို႔တာ့ သံပုရာသီးကို အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္ေနာ္။ သံပုရာသီးက သဘာဝအတိုင္း ေခၽြးေပါက္ေတြကို က်ဥ္းေစမွာပါ။ သံပုရာရည္ေလးကို ညွစ္ၿပီး ေခၽြးေပါက္ရွိတဲ့ေနရာေလးေတြမွာ ပြတ္လိမ္းေပးပါ။ တစ္လေလာက္ဆိုရင္ ေခၽြးေပါက္ေလးေတြ က်ဥ္းသြားတာကို မ်က္ဝါးထင္ထင္ ေတြ႔ျမင္ရမွာပါ။အေရးအေၾကာင္းေတြ ဖယ္ရွားႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းမ်က္ႏွာမွာ အေရးအေၾကာင္းေတြ ေပၚလာတာက ကိုယ့္ကို အိုမင္းသေယာင္ ျဖစ္ေစပါတယ္။ ဒါေတြကို အလြယ္ဆံုး၊  အသက္သာဆံုးနည္းလမ္းေတြနဲ႔ ျပဳျပင္လို႔ ရေနပါၿပီ။ သံပုရာသီးကို လက္ဖက္စားဇြန္း (၄) ဇြန္းစာ အရည္ရေအာင္ ညွစ္လိုက္ပါ။ ဂ်ံဳမႈန္႔ လက္ဖက္စားဇြန္း(၁) ဇြန္းနဲ႔ ဒိန္ခ်ဥ္ လက္ဖက္စားဇြန္း (၁) ဇြန္းတို႔ကို ယူပါ။ ေနာက္ေတာ့ (၃) မ်ိဳးေပါင္းၿပီး ေရာေမႊးပါ။ မ်က္ႏွာအေရးအေၾကာင္း ရွိတဲ့ ေနရာေတြမွာ လိမ္းေပးပါ။ ေျခာက္ေအာင္ထားၿပီး ေရေဆးခ်ပါ။ ၿပီးရင္ အစိုဓါတ္ထိန္းခရင္မ္ေလး တစ္ခုခု လိမ္းထားပါ။ တစ္ပတ္ကို (၂) ေလာက္ျပဳလုပ္ႏိုင္ၿပီး စိတ္ေက်နပ္စရာေကာင္းတဲ့ မ်က္ႏွာေလး ပို္င္ဆုိင္ရမွာ အေသအခ်ာပဲေနာ္။

ေမတၱာစစ္ဆုိတာ..ေကာင္ေလးကေကာင္မေလးကုိလက္ထပ္ခြင့္ေတာင္းတုန္းကစကားလုံး၅လုံးပဲေျပာခဲ့တယ္။"ကုိယ့္ကုိယုံၾကည္ပါ"အိမ္ေထာင္က်ျပီးေကာင္မေလးကကုိယ္ဝန္ရ၊သမီးေလးေမြးေပးတဲ့အခါက်ေတာ့ေကာင္ေလးက"ခ်စ္ပင္ပန္းသြားၿပီ"လုိ႔ေျပာၿပီးႏွစ္သိမ့္ေက်းဇူးတင္စကားေျပာခဲ့တယ္။သမီးေလးအရြယ္ေရာက္လာၿပီးအိမ္ေထာင္က်ေတာ့လင္ေယာက်္ားေနာက္လုိက္သြားရတဲ့သမီးေလးကုိၾကည့္ၿပီးမ်က္ရည္က်ေနတဲ့ဇနီးသည္ရဲ႕ပခုံးေလးကုိဖက္ကာ"ခ်စ္...ကုိယ္က်န္ေသးတယ္"လုိ႔ေျပာၿပီးဇနီးသည္ရဲ႕လြမ္းေဆြးမႈကုိေျဖေဖ်ာက္ေပးခဲ့တယ္။အသက္​အရြယ္​ေတြႀကီးရင့္လာၿပီးေရာဂါေဝဒနာဖီစီးမႈေၾကာင့္အိပ္ရာထဲလဲေန႐ွာတဲ့ဇနီးသည္ရဲ႕လက္ကေလးကုိင္ကာ"ခ်စ္....အားမငယ္နဲ႔"ဆုိၿပီးအားအင္သစ္ေတြျဖည့္တင္းေပးခဲ့တယ္.......

ေမတၱာစစ္ဆုိတာ..ေကာင္ေလးကေကာင္မေလးကုိလက္ထပ္ခြင့္ေတာင္းတုန္းကစကားလုံး၅လုံးပဲေျပာခဲ့တယ္။"ကုိယ့္ကုိယုံၾကည္ပါ"အိမ္ေထာင္က်ျပီးေကာင္မေလးကကုိယ္ဝန္ရ၊သမီးေလးေမြးေပးတဲ့အခါက်ေတာ့ေကာင္ေလးက"ခ်စ္ပင္ပန္းသြားၿပီ"လုိ႔ေျပာၿပီးႏွစ္သိမ့္ေက်းဇူးတင္စကားေျပာခဲ့တယ္။သမီးေလးအရြယ္ေရာက္လာၿပီးအိမ္ေထာင္က်ေတာ့လင္ေယာက်္ားေနာက္လုိက္သြားရတဲ့သမီးေလးကုိၾကည့္ၿပီးမ်က္ရည္က်ေနတဲ့ဇနီးသည္ရဲ႕ပခုံးေလးကုိဖက္ကာ"ခ်စ္...ကုိယ္က်န္ေသးတယ္"လုိ႔ေျပာၿပီးဇနီးသည္ရဲ႕လြမ္းေဆြးမႈကုိေျဖေဖ်ာက္ေပးခဲ့တယ္။အသက္​အရြယ္​ေတြႀကီးရင့္လာၿပီးေရာဂါေဝဒနာဖီစီးမႈေၾကာင့္အိပ္ရာထဲလဲေန႐ွာတဲ့ဇနီးသည္ရဲ႕လက္ကေလးကုိင္ကာ"ခ်စ္....အားမငယ္နဲ႔"ဆုိၿပီးအားအင္သစ္ေတြျဖည့္တင္းေပးခဲ့တယ္။မီးစာကုန္​ဆီခန္းၿပီးဘဝကူးေတာ့မယ့္ဇနီးသည္ကုိလင္ေယာက်္ားျဖစ္သူကအငုိမ်က္ႏွာနဲ႔နဖူးေလးနမ္းၿပီး"ကုိယ့္ကုိေစာင့္ေနေနာ္"လုိ႔ေျပာၿပီးေနာက္ဆုံးထြက္သက္အထိသူ၏ေမတၱာစစ္ကုိခ်စ္ဇနီးသည္အေပၚသက္ေသျပခဲ့တယ္။ခ်စ္ျခင္းေမတၱာဆုိတာ"ခ်စ္တယ္"လုိ႔ပါးစပ္ကေျပာေန႐ုံနဲ႔မရဘဲရင္ထဲအေသြးအသားထဲကကုိယ့္ဘဝရဲ႕လက္တြဲေဖာ္ကုိေနာက္ဆုံးထြက္သက္အထိေႏြးေထြးၾကင္နာျခင္းပါ။ခ်စ္တယ္လုိ႔ပါးစပ္ကေျပာကာေလထဲမွာအခ်စ္ရဲ႕စြမ္းအင္ေတြေပ်ာက္ကြယ္သြားၿပီးအရြယ္က်လာေလေလေမတၱာခန္းလာခဲ့ရင္ေမတၱာစစ္မဟုတ္ပါ။

လူတစ္ေယာက္ကုိနက္နက္႐ိႈင္း႐ိႈင္းခ်စ္ခဲ့မိရင္ကုိယ္ခ်စ္ရသူရဲ႕အားသာခ်က္ေတြကုိေလးစားလာသလုိအားနည္းခ်က္ေတြကုိလည္းခ်စ္တတ္လာပါလိမ့္မယ္။ေမတၱာစစ္တုိ႔မည္သည္အသက္ႀကီးလာေလပုိေလးနက္လာၿပီးေနာက္ဆုံးေသကြဲကြဲခဲ့ရတဲ့အခါမွာလည္းရင္ထဲမွာတမ္းတေနတာမ်ဳိးပါ...။ကုိယ့္အေပၚေမတၱာစစ္နဲ႔ခ်စ္တဲ့သူတစ္ေယာက္ကုိနားလည္မႈအလြဲတစ္ခုေၾကာင့္အေဝးကိုေမာင္းထုတ္လုိက္သလုိမျဖစ္ပါေစနဲ႔ေနာ္။Credit:ႏုိင္းႏုိင္းစေန#UnicodeVersion#မေတ္တာစစ်ဆိုတာ..ကောင်လေးကကောင်မလေးကိုလက်ထပ်ခွင့်တောင်းတုန်းကစကားလုံး၅လုံးပဲပြောခဲ့တယ်။"ကိုယ့်ကိုယုံကြည်ပါ"အိမ်ထောင်ကျပြီးကောင်မလေးကကိုယ်ဝန်ရ၊သမီးလေးမွေးပေးတဲ့အခါကျတော့ကောင်လေးက"ချစ်ပင်ပန်းသွားပြီ"လို့ပြောပြီးနှစ်သိမ့်ကျေးဇူးတင်စကားပြောခဲ့တယ်။သမီးလေးအရွယ်ရောက်လာပြီးအိမ်ထောင်ကျတော့လင်ယောကျ်ားနောက်လိုက်သွားရတဲ့သမီးလေးကိုကြည့်ပြီးမျက်ရည်ကျနေတဲ့ဇနီးသည်ရဲ့ပခုံးလေးကိုဖက်ကာ"ချစ်...ကိုယ်ကျန်သေးတယ်"လို့ပြောပြီးဇနီးသည်ရဲ့လွမ်းဆွေးမှုကိုဖြေဖျောက်ပေးခဲ့တယ်။

အသက်အရွယ်တွေကြီးရင့်လာပြီးရောဂါဝေဒနာဖီစီးမှုကြောင့်အိပ်ရာထဲလဲနေရှာတဲ့ဇနီးသည်ရဲ့လက်ကလေးကိုင်ကာ"ချစ်....အားမငယ်နဲ့"ဆိုပြီးအားအင်သစ်တွေဖြည့်တင်းပေးခဲ့တယ်။မီးစာကုန်ဆီခန်းပြီးဘဝကူးတော့မယ့်ဇနီးသည်ကိုလင်ယောကျ်ားဖြစ်သူကအငိုမျက်နှာနဲ့နဖူးလေးနမ်းပြီး"ကိုယ့်ကိုစောင့်နေနော်"လို့ပြောပြီးနောက်ဆုံးထွက်သက်အထိသူ၏မေတ္တာစစ်ကိုချစ်ဇနီးသည်အပေါ်သက်သေပြခဲ့တယ်။ချစ်ခြင်းမေတ္တာဆိုတာ"ချစ်တယ်"လို့ပါးစပ်ကပြောနေရုံနဲ့မရဘဲရင်ထဲအသွေးအသားထဲကကိုယ့်ဘဝရဲ့လက်တွဲဖော်ကိုနောက်ဆုံးထွက်သက်အထိနွေးထွေးကြင်နာခြင်းပါ။ချစ်တယ်လို့ပါးစပ်ကပြောကာလေထဲမှာအချစ်ရဲ့စွမ်းအင်တွေပျောက်ကွယ်သွားပြီးအရွယ်ကျလာလေလေမေတ္တာခန်းလာခဲ့ရင်မေတ္တာစစ်မဟုတ်ပါ။လူတစ်ယောက်ကိုနက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းချစ်ခဲ့မိရင်ကိုယ်ချစ်ရသူရဲ့အားသာချက်တွေကိုလေးစားလာသလိုအားနည်းချက်တွေကိုလည်းချစ်တတ်လာပါလိမ့်မယ်။မေတ္တာစစ်တို့မည်သည်အသက်ကြီးလာလေပိုလေးနက်လာပြီးနောက်ဆုံးသေကွဲကွဲခဲ့ရတဲ့အခါမှာလည်းရင်ထဲမှာတမ်းတနေတာမျိုးပါ...။ကိုယ့်အပေါ်မေတ္တာစစ်နဲ့ချစ်တဲ့သူတစ်ယောက်ကိုနားလည်မှုအလွဲတစ်ခုကြောင့်အဝေးကိုမောင်းထုတ်လိုက်သလိုမဖြစ်ပါစေနဲ့နော်။

CARDAMON.........

ဖာလာ စိုက္​ပ်ိဳး​နည္​း​

⁠ျမန္​မာအမည္​ – ဖာလာ
အဂၤလိပ္​အမည္​ – CARDAMON
ရုကၡ⁠ေဗဒအမည္​ – ELETTARIA CARDAMOMUM MATON
မ်ိဳး​ရင္​း​ – ZINGIBERACEAE
မူရင္​း​⁠ေဒသ ___အိ⁠ႏၵိ္​ယ⁠ျပည္​⁠ေတာင္​ပိုင္​း​၊
သီဟိုဠ္​ကၽြန္​း​။

အမ်ိဳး​အစား​

ထင္​ရွား​⁠ေသာ ဖာလာမ်ိဳး​မ်ား​ (တနည္​း​ကမာၻ႕​⁠ေစ်း​ကြက္​တြင္​ အ⁠ေရာင္​း​အ၀ယ္​⁠ျပဳ⁠ေန⁠ေသာ ဖာလာမ်ိဳး​မ်ား​)​ မွာ –

(၁)​ Mysore or Ceylon Mysore

(၂)​ Malabar or Ceylon Malabar

(၃)​ Mangalore

(၄)​ Aleppi or Alleppy တုိ႔​ု⁠ျဖစ္​⁠ၿပီး​ ⁠ေဒသကို လိုက္​၍ တမ်ိဳး​⁠ႏွင္​့​တမ်ိဳး​ အနည္​း​ငယ္​စီကြာ⁠ျခား​၏ ။

စိုက္​ပ်ိဳး​သည္​့​⁠ေဒသ

အိ⁠ႏၵိယ⁠ႏို္​င္​ငံ⁠ႏွင္​့​ သီဟိုဠ္​ကၽြန္​း​တို႔​တြင္​ အမ်ား​အ⁠ျပား​ စိုက္​ပ်ိဳး​⁠ၾကသည္​။ ⁠ျမန္​မာ⁠ႏိုင္​ငံတြင္​ မြန္​ု⁠ျပည္​နယ္​⁠ႏွင္​့​ ကရင္​⁠ျပည္​နယ္​ တြင္​ စိုက္​ပ်ိဳး​ ⁠ၾကသည္​။

ပံုသ႑ာန္​

⁠ႏွစ္​ရွည္​ခံ အ⁠ၿမဲစိမ္​း​လန္​း​⁠ေသာ အပင္​⁠ျဖစ္​သည္​။ ⁠ေ⁠ျမ⁠ေအာက္​ပင္​စည္​ရွိသည္​။ အရြက္​သည္​ လွံစြပ္​ပံုသ႑ာန္​ရွိ⁠ၿပီး​ အလ်ား​ (၁)​ ⁠ေပမွ (၃)​ ⁠ေပအထိ ရွိသည္​။ အနံ (၃)​လက္​မမွ (၆)​ လက္​မ အထိ က်ယ္​သည္​။ ရြက္​⁠ျပား​အစိမ္​း​⁠ေရာင္​ရွိသည္​။ အခ်ိဳ႕​မ်ိဳး​တြင္​ အရြက္​ အ⁠ေပၚ⁠ႏွင္​့​ ⁠ေအာက္​မ်က္​⁠ႏွာ ႏွစ္​ရြက္​စလံုး​အ⁠ေမႊး​ရွိသည္​။ အခ်ိဳ႕​ ⁠ေ⁠ျပာင္​⁠ေခ်ာ⁠ေနသည္​။ ပန္​း​ပြင္​့​မွာ လိင္​စံုပြင္​့​ ⁠ျဖစ္​၍ အ⁠ျဖဴ⁠ေရာင္​ရွိ⁠ၿပီး​၊ ⁠ႏႈတ္​ခမ္​း​သား​၀ါသည္​။ အပင္​ရင္​း​ ⁠ေ⁠ျမ⁠ႀကီး​နား​အထိကပ္​၍ ပြင္​့​⁠ၾကသည္​။ အသီး​ သံုး​⁠ေ⁠ျမွာင္​့​ပံုဆန္​ဆန္​⁠ျဖစ္​၍ အကန္​႔​ (၃)​ ကန္​႔​ ရွိသည္​။ အကန္​႔​မ်ား​ထဲတြင္​ စူး​ရွ⁠ေမႊး​⁠ႀကိဳင္​⁠ေသာ အနံ႔​ရွိသည္​့​၊ အ⁠ေစ့​မ်ား​ပါရွိသည္​။ အသီး​တခုတြင္​ အ⁠ေစ့​ (၁၀)​ ⁠ေစ့​မွ (၁၅)​ ⁠ေစ့​ အထိ ပါရွိသည္​။

⁠ေ⁠ျမအမ်ိဳး​အစား​

⁠ေ⁠ျမ⁠ေဆြး​ဓာတ္​မ်ား​⁠ၿပီူ အစိုဓာတ္​ ထိန္​း​⁠ႏိုင္​⁠ေသာ ⁠ေ⁠ျမမ်ိဳး​ကို⁠ႏွစ္​သက္​သည္​။ ⁠ေ⁠ျမသား​ထုနက္​၍ ⁠ႏံုး​ဆန္​⁠ေသာ ⁠ေ⁠ျမမ်ိဳး​တြင္​ ⁠ေကာင္​း​စြာ စိုက္​ပ်ိဳး​⁠ႏိုင္​သည္​။ ⁠ေရ၀ပ္​⁠ျခင္​း​ကို လံုး​၀မ⁠ႀကိဳက္​သ⁠ျဖင္​့​စိုက္​မည္​့​⁠ေနရာသည္​ ဆင္​⁠ေ⁠ျခ⁠ေလ်ာ⁠ျဖစ္​လွ်င္​ ပို⁠ေကာင္​း​သည္​။ အ⁠ျမင္​့​⁠ေပ (၂၅၀၀)​ မွ (၄၀၀၀)​ အတြင္​း​ စိုက္​ပ်ိဳး​⁠ႏိုင္​၏ ။

ရာသီဥတု

အပူခ်ိန္​ (၆၀)​ ဒီဂရီဖာရင္​ဟိုက္​မွ (၉၅)​ ဒီဂရီဖာရင္​ဟိုက္​⁠ႏွင္​့​ မိုး​⁠ေရခ်ိန္​ (၆၀)​ လက္​မ မွ (၁၅၀)​ လက္​မအတြင္​း​ ရွိ⁠ေသာ ပူအိုက္​စြတ္​စိုသည္​့​ ရာသီဥတုကို ⁠ႀကိဳက္​⁠ႏွစ္​သက္​သည္​။

⁠ေ⁠ျမ⁠ျပဳ⁠ျပင္​နည္​း​

အရိပ္​ရွိ⁠ေသာ ⁠ေနရာမ်ိဳး​ကို ⁠ေရြး​ခ်ယ္​⁠ၿပီး​ ⁠ေ⁠ျမ⁠ျပဳ⁠ျပင္​ရ၏ ။ ⁠ေ⁠ျမ⁠ျပဳ⁠ျပင္​ရာတြင္​ စိုက္​ပ်ိဳး​မည္​့​စနစ္​ကို လိုက္​၍ ⁠ေ⁠ျမ⁠ျပဳ⁠ျပင္​မႈ ကြာ⁠ျခား​သည္​။ က်င္​း​ စနစ္​ကို အသံုး​⁠ျပဳမည္​ဆိုပါက တက်င္​း​⁠ႏွင္​့​ တက်င္​း​ (၃)​ ⁠ေပ သို႔​မဟုတ္​ (၄)​ ⁠ေပခြာ၍ (၃)​⁠ေပပတ္​လည္​ အက်ယ္​ က်င္​း​မ်ား​တူး​ရမည္​။ အတန္​း​လိုက္​ စိုက္​စနစ္​ကို သံုး​မည္​ဆိုပါက တတန္​း​လွ်င္​ (၃)​ ⁠ေပမွ (၄)​ ⁠ေပ ခြာ၍ ထယ္​⁠ေ⁠ၾကာင္​း​⁠ေပး​⁠ၿပီး​ ထယ္​⁠ေ⁠ၾကာင္​း​တြင္​ ⁠ေ⁠ျမ⁠ၾသဇာမ်ား​ထည္​့​၍ ⁠ေ⁠ျမ⁠ျပဳ⁠ျပင္​⁠ေပး​ရ၏ ။

အ⁠ေစ့​မွ ပ်ိဳး​⁠ေထာင္​စိုက္​ပ်ိဳး​နည္​ကိုသံုး​မည္​ဆိုပါက ပ်ိဳး​⁠ေဘာင္​ကို (၉)​ လက္​မမွ (၁)​ ⁠ေပအထ္​ိ အ⁠ျမင္​့​ထား​၍ အက်ယ္​ (၂)​ ⁠ေပ၊ အရွည္​ (၁၂)​ ⁠ေပမွ (၁၅)​ ⁠ေပ ထား​ရသည္​။ ⁠ေရထုတ္​ ⁠ေရသြင္​း​⁠ေ⁠ျမာင္​း​မ်ား​⁠ျပဳလုပ္​ရန္​ လိုသည္​။ ⁠ေကာင္​း​စြာ ⁠ေဆြး​⁠ေ⁠ျမ႔​⁠ၿပီး​ ပြ⁠ေသာ ⁠ေ⁠ျမ⁠ေဆြး​ ထူထူခင္​း​ ⁠ေပး​ရ၏ ။ ပ်ိဳး​⁠ေဘာင္​ကို အရိပ္​ရ⁠ေစရန္​ အတြက္​ (၅)​⁠ေပခန္​႔​ ⁠ျမင္​့​⁠ေသာ စင္​ထိုး​⁠ၿပီး​ အကိုင္​း​အခက္​မ်ား​ကို မိုး​⁠ေပး​ရ၏ ။

စိုက္​ပ်ိဳး​ခ်ိန္​

အသီး​အမ်ား​ဆံုး​ခူး​ရ⁠ေသာ စက္​တင္​ဘာလ⁠ႏွင္​့​ ⁠ေအာက္​တိုဘာလတြင္​ စိုက္​ပ်ိဳး​ရသည္​။ အ⁠ေစ့​ကို ပ်ိဳး​လွ်င္​ (၄၅)​ ရက္​ ⁠ၾကာက အ⁠ေညွာက္​⁠ေပါက္​၍ တႏွစ္​⁠ၾကာလွ်င္​ (၁ ၁/၂)​ ⁠ေပ ⁠ျမင္​့​လာသည္​။

ပ်ိဳး​⁠ေထာင္​နည္​း​

ပ်ိဳး​ပင္​ကို အ⁠ေစ့​မွ လည္​း​⁠ေကာင္​း​၊ အတက္​မွ လည္​း​⁠ေကာင္​း​ ပ်ိဳး​ယူ⁠ႏိုင္​သည္​။ အ⁠ေစ့​မ်ား​မွ ပ်ိဳး​⁠ေထာင္​ရာတြင္​ အသီး​ခူူး​⁠ၿပီး​ ခ်က္​⁠ျခင္​း​စိုက္​မွ အပင္​⁠ေပါက္​⁠ႏႈန္​း​ ⁠ေကာင္​း​၍ (၁ ၁/၂)​ လခန္​႔​⁠ၾကာမွ စိုက္​⁠ေသာ္​ အ⁠ေညွာင္​့​ထြက္​မႈ ၆၀ % ထိခုိက္​၍ (၄)​ လခန္​႔​⁠ၾကာပါက ၉၆% ထိ စိုက္​⁠ႏိုင္​သည္​။

အ⁠ေစ့​မွ ပ်ိဳး​⁠ေထာင္​နည္​း​

စိုက္​ပ်ိဳး​မည္​့​ မ်ိဳး​⁠ေစ့​သည္​⁠ေကာင္​း​စြာ ရင္​့​၍ ထြား​⁠ႀကိဳင္​း​လတ္​ဆတ္​⁠ၿပီး​ ပိုး​မႊား​ကင္​း​ရန္​လိုသည္​။ အ⁠ေစ့​တြင္​ ကပ္​⁠ေန⁠ေသာ ခၽြဲက်ိသည္​့​ အရည္​မ်ား​ကို ⁠ျပာ⁠ျဖင္​့​ပြတ္​၍ ⁠ေနရိပ္​တြင္​ အ⁠ေ⁠ျခာက္​လွမ္​း​⁠ၿပီး​ ခ်က္​⁠ျခင္​း​ စိုက္​ရ၏ ။ အ⁠ေစ့​မွ အပင္​⁠ေပါက္​ရန္​ (၂)​လ မွ (၃)​ လ အထိ ⁠ၾကာတတ္​သည္​။ အ⁠ေစ့​မ်ား​ကို လက္​⁠ႏွင္​့​⁠ႀကဲ⁠ၿပီး​ ထြန္​⁠ျခစ္​⁠ႏွင္​့​ဆြဲ⁠ေပး​ရမည္​။ အ⁠ေပၚမွ ⁠ျမက္​⁠ေ⁠ျခာက္​၊ ⁠ေကာက္​ရိုး​⁠ေ⁠ျခာက္​မ်ား​အုပ္​⁠ေပး​ရမည္​။

အတက္​ဖဲ့​၍ စိုက္​ပ်ိဳး​နည္​း​

ပင္​တက္​မ်ား​အား​ ဖဲ့​၍စိုက္​ပ်ိဳး​လွ်င္​ ⁠ေ⁠ျမမွ ⁠ေဖာ္​⁠ၿပီး​⁠ၿပီး​⁠ျခင္​း​ စိုက္​ရ၏ ။ အတက္​စိုက္​ရာတြင္​ ⁠ေလဒဏ္​ ခံ⁠ႏိုင္​ရန္​ တုတ္​⁠ေခ်ာင္​း​⁠ႏွင္​့​ ခ်ည္​⁠ေပး​ရ၏ ။ အ⁠ျမစ္​ထြက္​က စိုက္​ထူထား​⁠ေသာ ထုတ္​ကိုဖယ္​ပစ္​⁠ႏိုင္​သည္​။

စိုက္​ပ်ိဳး​နည္​း​

က်င္​း​စနစ္​⁠ျဖစ္​ပါက အသင္​့​တူး​ထား​⁠ေသာ က်င္​း​မ်ား​ထဲသို႔​ ဧ⁠ၿပီလ၊ ⁠ေမလခန္​႔​တြင္​ ပ်ိဳး​ပင္​မ်ား​ခ်၍ စိုက္​ရသည္​။ က်င္​း​ထဲသို႔​ အ⁠ေပၚ⁠ေ⁠ျမတ⁠ျခား​၊ ⁠ေအာက္​⁠ေ⁠ျမတ⁠ျခား​ သစ္​⁠ေဆြး​⁠ေ⁠ျမ⁠ႏွင္​့​⁠ေရာ၍ ထည္​့​္​ရသည္​။ အိ⁠ႏၵိယ⁠ျပည္​⁠ေတာင္​ပိုင္​း​တြင္​ အ⁠ျမင္​့​⁠ေပ (၂၀၀၀)​ မွ (၅၀၀၀)​ အထိ ⁠ေတာင္​ကုန္​း​ ⁠ေတာင္​တန္​း​မ်ား​တြင္​ ⁠ေတာရွင္​း​ထား​⁠ေသာ⁠ေနရာမ်ား​၌ အရိပ္​ရ⁠ေအာင္​ ⁠ျပဳလုပ္​⁠ၿပီး​ ဖာလာပင္​မ်ား​ကို စိုက္​ပ်ိဳး​⁠ၾကသည္​။

အပင္​⁠ျပဳစုနည္​း​

⁠ေလကာပင္​မ်ား​ စိုက္​ပ်ိဳး​⁠ေပး​ရမည္​။ ⁠ေပါင္​း​ပင္​မ်ား​ကို ရွင္​း​⁠ေပး​⁠ၿပီး​ ⁠ေ⁠ျမမ⁠ၾကာခဏ ဆြ⁠ေပး​ရ၏ ။ ⁠ေ⁠ျမကို ဆြရာတြင္​ ⁠ေ⁠ျမအ⁠ေပၚယံတြင္​သာ ဆြရ၏ ။ ⁠ေရကို ဂရုစိုက္​ သြင္​း​⁠ေပး​ရန္​ အ⁠ေရး​⁠ႀကီး​၏ ။

ဆြတ္​ခူး​နည္​း​

ပ်ိဳး​ပင္​မ်ား​ စိုက္​ခင္​း​သို႔​ ⁠ေရႊ႔​႕​စိုက္​⁠ၿပီး​ အ⁠ၾကာပန္​း​စပြင္​့​၏ ။ သီဟိုဠ္​တြင္​ တ⁠ႏွစ္​ပတ္​လံုး​နီး​ပါး​ အပြင္​့​ပြင္​့​သည္​။ အဓိကအား​⁠ျဖင္​့​ ဇန္​န၀ါရီလမွ ⁠ေမလအထိ ပြင္​့​သည္​။ ⁠ၾသဂုတ္​လကုန္​တြင္​ စတင္​ခူး​⁠ၿပီး​ ဧ⁠ၿပီလမတိုင္​ခင္​အထိ ဆက္​လက္​ဆြတ္​ခူး​သြား​သည္​။ ⁠ေအာက္​တိုဘာလမွ ဒီဇင္​ဘာလအတြင္​ အသီး​အမ်ား​ဆံုး​ ဆြတ္​ခူး​ရရွိ၏ ။ အသီး​မ်ား​ဆြတ္​ခူး​ရာတြင္​ အထူး​ဂရု⁠ျပဳခူး​ရသည္​။ အသီး​မ်ား​မမွည္​့​မီ ကပ္​⁠ေက်း​⁠ျဖင္​့​ အညွာကို ⁠ျဖတ္​ယူ၇သည္​။ မွည္​့​သြား​ပါက အပ္​ကြဲသြား​သည္​။ အ၀ါ⁠ေရာင္​သို႔​ ⁠ေ⁠ျပာင္​း​ခါစတြင္​ ⁠ေစာ⁠ေစာ ဆြတ္​ခူး​လွ်င္​ သာလြန္​⁠ေကာင္​း​မြန္​⁠ေသာ အသီး​မ်ား​ရသည္​။

အ⁠ေ⁠ျခာက္​လွန္​း​⁠ျခင္​း​

ဆြတ္​ခူး​⁠ၿပီး​ အသီး​မ်ား​ကို သဲ၊ ဖံုစသည္​မ်ား​ သန္​႔​စင္​⁠ၿပီး​ ရိုး​ရိုး​⁠ေနလွန္​း​၍၄င္​း​၊ မီး​အပူ⁠ေပး​၍၄င္​း​၊ အ⁠ေ⁠ျခာက္​ခံ၏ ။ စတင္​အသီး​ခူး​ခ်ိန္​သည္​ ⁠ၾသဂုတ္​လ⁠ျဖစ္​၍ မိုး​တြင္​း​⁠ျဖစ္​⁠ေသာ⁠ေ⁠ၾကာင္​့​ ⁠ေနလွန္​း​ရန္​ အခက္​အခဲမ်ား​⁠ေသာ အား​⁠ျဖင္​့​ အ⁠ေ⁠ျခာက္​ခံ⁠ၾကသည္​။ မီး​⁠ျဖင္​့​ အ⁠ေ⁠ျခာက္​ခံရာတြင္​ အသီး​မ်ား​အား​မ⁠ၾကာခဏ အထက္​⁠ေအာက္​လွန္​⁠ေပး​ရသည္​။ (၁၂)​ နာရီခန္​႔​⁠ၾကာ⁠ေသာ္​ အသီး​မ်ာလံု⁠ေလာက္​စြာ ⁠ေ⁠ျခာက္​⁠ေသြ႕​သည္​။ ဤနည္​း​တြင္​ အသီး​မ်ား​အ⁠ေရာင္​လွပ⁠ျခင္​း​မရွိ။ အစိမ္​း​⁠ေရာင္​အနည္​း​ငယ္​က်န္​သည္​။

အသီး​မ်ား​ကို အ⁠ေရာင္​း​အ၀ယ္​⁠ျပဳလုပ္​ရာတြင္​ အ⁠ေရာင္​သည္​ အ⁠ေရး​⁠ႀကီး​၏ ။ အညိဳ⁠ေရာင္​အသီး​ကို အလိုရွိ⁠ေသာ္​ ခက္​ပါး​ပါး​⁠ျဖန္​႔​⁠ၿပီး​ မ⁠ၾကာခဏမလွန္​ပဲ ထား​⁠ျခင္​း​⁠ျဖင္​့​ မီး​ရွိန္​ပိုမိုရ⁠ၿပီး​ ညိဳလာသည္​။ ⁠ေန⁠ျဖင္​့​အ⁠ေ⁠ျခာက္​လွန္​း​ပါက (၃ -၄)​ ⁠ေနလွန္​း​ရသည္​။ ⁠ေန႔​တြင္​⁠ေနလွန္​း​၍ ညတြင္​ အ⁠ေအး​ခံ၏ ။ စိုလိုက္​ ⁠ေ⁠ျခာက္​လိုက္​⁠ျဖင္​့​ အသီး​⁠ေရာင္​တ⁠ျဖည္​း​⁠ျဖည္​း​ ကၽြတ္​သြား​မည္​။ အခ်ိဳ႕​⁠ေနလွန္​း​စဥ္​ အသီး​မ်ား​အ⁠ေပၚ ⁠ေရမ⁠ၾကာခဏ ဆြတ္​⁠ေပး​⁠ၿပီး​ ⁠ေ⁠ျခာက္​သြား​ပါက တစ္​ဖန္​ ⁠ျပန္​ဆြတ္​⁠ေပး​ရ၏ ။ လို⁠ေသာ အ⁠ေရာင္​ရလွ်င္​ ⁠ေနာက္​တစ္​⁠ေန႔​⁠ေန⁠ျပ⁠ၿပီး​ ⁠ေ⁠ျခာက္​သြား​ပါက တစ္​ဖန္​⁠ေရဆြတ္​⁠ေပး​ရသည္​။ လို⁠ေသာအ⁠ေရာင္​ရလွ်င္​ ⁠ေနာက္​တ⁠ေန႔​ ⁠ေန⁠ျပ⁠ၿပီး​ သိမ္​း​ထား​သည္​။

အညွာမ်ား​ ⁠ျဖတ္​⁠ျခင္​း​⁠ႏွင္​့​ အဆင္​့​ခြဲ⁠ျခင္​း​

အသီး​အညွာမ်ား​ကို လက္​⁠ျဖင္​့​ သို႔​မဟုတ္​ စက္​ကရိယာ⁠ျဖင္​့​ ⁠ေခၽြ⁠ျဖတ္​ပစ္​ရသည္​။ ထို႔​⁠ေနာက္​ အသီး​ကို အ⁠ေရာင္​⁠ေပၚမူတည္​၍ အ⁠ႀကီး​ အလတ္​ မ်ား​⁠ေပၚတင္​၍ ကန္​႔​ခိုး​၊ ကန္​႔​⁠ေငြ႕​မ်ား​ လႊတ္​⁠ေပး​⁠ၿပီး​⁠ေနာက္​ ထုပ္​ပိုး​⁠ၿပီး​ ⁠ႏိုင္​ငံ⁠ျခား​သို႔​ တင္​ပို႔​သည္​။

အသံုး​း​⁠ျပဳ⁠ျခင္​း​

မီး​ယပ္​ငုပ္​⁠ျခင္​း​၊ ထိန္​က်န္​⁠ျခင္​း​⁠ႏွင္​့​ မီး​ယပ္​⁠ေသြး​ဆံုး​⁠ေရာဂါမ်ား​အတြက္​ ⁠ေဖာ္​စပ္​⁠ေသာ ⁠ေသြး​⁠ေဆး​မ်ား​တြင္​ လည္​း​⁠ေကာင္​း​၊ ⁠ေက်ာက္​ငန္​း​၊ ⁠ေက်ာက္​ရူး​⁠ေရာဂါအတြက္​ ⁠ေဖာ္​စပ္​⁠ေသာ ⁠ေက်ာက္​⁠ေဆး​မ်ား​တြင္​ လည္​း​⁠ေကာင္​း​၊ အပူ အပြင္​့​⁠ေဆး​၊ အစာ⁠ေ⁠ၾက ⁠ေဆး​ ⁠ႏွင္​့​ ⁠ေလ⁠ေဆး​မ်ား​⁠ေဖာ္​စပ္​ရာတြင္​ လည္​း​⁠ေကာင္​း​၊ ဖာလာကို ထည္​့​သြင္​း​⁠ေဖာ္​စပ္​သံုး​သည္​။
⁠ေခ်ာင္​း​ဆုိး​⁠ျခင္​း​၊ ရင္​⁠ၾကပ္​⁠ျခင္​း​၊ လည္​⁠ေခ်ာင္​း​နာ⁠ျခင္​း​စ⁠ေသာ ⁠ေရာဂါမ်ား​ အတြက္​ ဖာလာ⁠ေစ့​ကို ⁠ႀကိတ္​⁠ၿပီး​ ပ်ား​ရည္​⁠ႏွင္​့​ ⁠ေရာ၍ လွ်က္​⁠ေပး​ရသည္​။
အစား​အ⁠ေသာက္​ အ⁠ေန⁠ႏွင္​့​ ဒန္​⁠ေပါက္​ထမင္​း​၊ ခ်က္​ရာ၌လည္​း​⁠ေကာင္​း​၊ ဟင္​း​⁠ေမႊး​ မဆလာတြင္​ လည္​း​⁠ေကာင္​း​ ထည္​့​သြင္​း​အသံုး​⁠ျပဳ⁠ၾကသည္​။

စိုက္​ပ်ိဳး​သုတ ပစၥယ

အသီးႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ေစာေစာပိုင္းအဆင့္တြင္ ယူရီးယား (Urea) ၂ % ေဖ်ာ္၍ ဖ်န္းျခင္း ပန္းဖူးဝင္ခ်ိန္တြင္ NAA 200 ppm ေဖ်ာ္၍ ဖ်န္းျခင္း Paclobutrazol ႏွင့္ KNO3 တို႔ ပက္ဖ်န္းေပးျခင္း.....

သရက္ပင္သည္ ပန္းပြင့္ခ်ိန္၌ ပြင့္ႏႈန္းမ်ားၿပီး အသီးတင္မႈမ်ားေသာ္လည္း အလြန္အမင္းပြင့္သီး ေၾကြက်မႈေၾကာင့္ အသီးထြက္ႏႈန္းေလ်ာ့က်မႈသည္ ျမန္မာအပါအဝင္ သရက္စိုက္ပ်ိဳးရာႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ၾကဳံေတြ႕ရေသာ ျပသနာတစ္ခုျဖစ္သည္။ သရက္ပင္ တစ္ပင္သည္ အပင္၏ သက္တမ္းကိုလိုက္၍ ပန္းခိုင္ေပါင္း ၂၀ဝ၀-၅၀ဝ၀ အထိ ရွိႏိုင္ၿပီး ပန္းခိုင္ တစ္ခိုင္တည္းမွာပင္ မ်ိဳးအလိုက္ ပန္းပြင့္ေပါင္း ၁၀ဝ၀-၇၀ဝ၀ အထိ ရွိတတ္သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ပြင့္ေသာပန္းတိုင္း အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ အသီး မတင္ျဖစ္ၾကရသည္။ တင္ေသာအသီးမ်ားအားလံုးလည္း ခူးဆြတ္ခ်ိန္မတိုင္ဘဲ ေၾကြက်ပ်က္စီးၾကရသည္။ အထူးသျဖင့္ ဝတ္မႈန္ကူးၿပီး ပထမ ၃-၄ ပတ္အတြင္း ေၾကြက်မႈ အမ်ားဆံုးဟုဆိုသည္။ သရက္မ်ိဳးအားလံုးတြင္ ပြင့္သီးေၾကြက်မႈ ျပသနာရွိၾကသည္။ သရက္ပင္၏ ပြင့္သီးေၾကြက်မႈသည္ မ်ိဳးရိုးဗီဇ၊ ဇီဝကမၼေဗဒ၊ စိုက္စနစ္၊ ျပင္ပပတ္ဝန္းက်င္ လႊမ္းမိုးမႈတုိ႔ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ရႈပ္ေထြးသည္ျ့ဖစ္စဥ္ တစ္ရပ္သာျဖစ္၏။

အသီးတင္မႈႏႈန္းသည္ ပန္းပြင့္သည့္အခ်ိန္၊ အဖိုပြင့္လိင္စံုပြင့္အခ်ိဳး (Sex ratio)၊ ဝတ္မႈန္ကူးမႈ၊ သားေလာင္းေၾကြက် ပ်က္စီးမႈ (Embryo abortion) စသည္တို႔ေပၚ မူတည္ၿပီး မ်ိဳးအလိုက္ ကြာျခားမႈ ရွိတတ္သည္။ သရက္ပန္းပြင့္ မ်ားသည္ ညဘက္ႏွင့္ နံနက္လင္းအားႀကီးခ်ိန္တို႔တြင္ ပြင့္ၾကသည္။ ပန္းခိုင္တြင္ အဖိုပြင့္ (Male flower) ႏွင့္ လိင္စံုပြင့္ (Hermaphroditeflower) ဟူ၍ ပါရွိၿပီး တခါတရံ အဖိုအမ မဟုတ္ေသာပန္းပြင့္မ်ား (Neutral flower) လည္း ေတြ႔ရတတ္သည္။ ပန္းခိုင္၏ အရွည္အလ်ားသည္ လက္မအနည္းငယ္မွ ၂ ေပအထိ ရွိတတ္သည္။ ပန္းခိုင္တစ္ခုတြင္ ပန္းပြင့္စုစုေပါင္း အေရအတြက္သည္ မ်ိဳးေပၚမူတည္ၿပီး ၁၀ဝ၀-၆၀ဝ၀ အထိ ရွိတတ္သည္။ ပန္းပြင့္မ်ား၏ ၂၅-၉၈% သည္ မ်ိဳးႏွင့္ ၎တို႔ႀကီးထြား ဖြံ႕ၿဖိဳးခ်ိန္ရွိ အပူခ်ိန္တို႔ေပၚ မူတည္ၿပီး အဖိုပြင့္မ်ား ျဖစ္တတ္သည္။ လိင္စံုပန္းပြင့္မ်ားသည္ ဝတ္မႈန္ကူးသေႏၶေအာင္ၿပီး အသီးတင္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပန္းခိုင္ တစ္ခုတြင္ ပထမဦးဆံုးအသီးတင္မႈသည္ ၎ပန္းခိုင္တြင္ ပါဝင္ေသာလိင္စံုပြင့္ အေရအတြက္ေပၚ မ်ားစြာတည္မီ ေနေပသည္။ ပန္းခုိင္တစ္ခုိင္တြင္ ပါရွိေသာ လိင္စံုပြင့္၏ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္လည္း ပန္းခိုင္၏ ေစာေစာထြက္မႈ၊ ေနာက္က်ထြက္မႈတို႔ႏွင့္ မ်ိဳးေပၚမူတည္၍ ကြဲျပားမႈမ်ားရွိႏိုင္သည္။ သုေတသနေတြ႕ရွိခ်က္တစ္ခုအရ မ်ိဳးအလိုက္ ၂ - ၇၀ % အထိရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ ေစာေစာပိုင္းပန္းခိုင္မ်ားသည္ အလယ္ႏွင့္ ေနာက္ပိုင္းထြက္ ပန္းခိုင္မ်ားထက္ လိင္စံုပြင့္ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမ်ားႏိုင္သည္ဟုလည္း ဆိုၾကသည္။ ပန္းခိုင္၏ ထိပ္ဖ်ားပိုင္းတြင္ လိင္စံုပြင့္ အေရအတြက္အနည္းဆံုးျဖစ္ေသာ္လည္း ရာခိုင္ႏႈန္းအေနျဖင့္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ေစာေစာပိုင္းထြက္ေသာ ပန္းခိုင္မ်ားသည္ လိင္စံုပြင့္ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမ်ားေသာ္လည္း အသီးတင္မႈတြင္ ရာသီအလယ္ႏွင့္ ရာသီေနာက္ပိုင္းထြက္ေသာ ပန္းခိုင္မ်ားထက္ ပို၍ နည္းတတ္သည္။ ပန္းပြင့္ရာသီ ေနာက္က်မွထြက္ေသာ ပန္းခိုင္မ်ားႏွင့္ အရိပ္က်ပိုင္းရွိ ပန္းခိုင္မ်ားသည္ လိင္စံုပြင့္မ်ားပို၍ မ်ားတတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အပင္တစ္ပင္တြင္ အပင္၏ အတြင္းပိုင္းသည္ အျပင္ဘက္ထက္ ပို၍ လိင္စံုပြင့္ မ်ားေနတတ္ေပသည္။အဖိုပြင့္၊ လိင္စံုပြင့္ ပါဝင္မႈအခ်ိဳးသည္ စိုက္ပ်ိဳးေသာ ေဒသရွိ ရာသီဥတုအေပၚတြင္လည္း မ်ားစြာတည္မွီေနေပသည္။

သရက္ပင္သည္ အသီးတင္ရန္ ဝတ္မႈန္ကူးမႈ လိုအပ္ေသာအပင္ (Cross-pollinated plant) ျဖစ္သည္။ သရက္အသီးတင္မႈတြင္ ဝတ္မႈန္ထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ ဝတ္မႈန္ကူးမႈသည္ အေရးပါဆံုး အခ်က္တစ္ခ်က္ဟု ယူဆၾကသည္။ သုေတသနေတြ႕ရွိခ်က္တစ္ခုအရ လိင္စံုပြင့္စုစုေပါင္း၏ ၃-၃၅% သာ ဝတ္မႈန္ကူးေၾကာင္း သိရသည္။ ဝတ္မႈန္ကူး အင္းဆက္မ်ား အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေအာင္ ေလျပင္းတိုက္ခတ္ျခင္း၊ မိုးရြာျခင္းတို႔ျဖစ္ေပၚက ထုိထက္ပင္ နည္းသြားႏိုင္ေပသည္။ သရက္ပြင့္ခ်ိန္ ေဆာင္းရာသီမုန္တိုင္းမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ႀကံဳရလွ်င္လည္း သရက္အသီးတင္ႏႈန္း သိသိသာသာ နည္းသြားႏိုင္ေပသည္။ ဝတ္မႈန္မကူးဘဲ ေၾကြသြားျခင္း၊ ဝတ္မႈန္ကူးအသီးတင္ၿပီးေနာက္ အာဟာရ မလံုေလာက္၍ ေၾကြသြားျခင္း၊ အသီးႀကီးလာၿပီးေနာက္ ေလဒဏ္မိုးဒဏ္ေၾကာင့္ ေၾကြသြားျခင္းတုုိ႔ေၾကာင့္ လိင္စံုပြင့္တို႔၏ ဝ.၁ % ေလာက္သာ အသီးမွည့္အဆင့္သို႔ ေရာက္ရွိႏိုင္ေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႔ရွိၾကသည္။

သရက္ပင္၏ လိင္စံုပြင့္မ်ားေၾကြက်မႈႏွင့္ အသီးကင္းမ်ားေၾကြက်မႈသည္ ၉၉% ထက္ မနည္းရွိၿပီး လိင္စံုပြင့္အေရအတြက္၏ ဝ.၁ % သာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အသီးတင္ႏိုင္သည္ဟု ေတြ႕ရသည္။

သရက္တြင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အသီး (၂) ႀကိမ္ ေၾကြေလ့ရွိသည္။ ပထမ ဝတ္မႈန္ကူးသည္မွ ၂၁ ရက္အတြင္း အပြင့္မ်ားႏွင့္ သီးကင္းမ်ားေၾကြေလ့ရွိၿပီး ဒုတိယ ဝတ္မႈန္ကူးၿပီး ၂၈-၃၅ ရက္ေနာက္ပိုင္း ႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲအသီးမ်ား ေၾကြေလ့ရွိသည္။ တစ္ခ်ဳိ႕သုေတသီမ်ားက သရက္အသီးႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးခ်ိန္အတြင္း ေၾကြက်မႈကို သံုးႀကိမ္သတ္မွတ္ ေဖာ္ျပသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ပထမ အသီးသက္ ၂ လသားအတြင္း ေၾကြက်မႈကို Post-setting drop အျဖစ္ သတ္မွတ္သည္။ ဒုတိယ အသီးသက္ ၆၀-၇၅ ရက္အတြင္း ေၾကြက်မႈကို Mid-seasondrop အျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး တတိယ အသီးမ်ား မရင့္မွည့္မီအခ်ိန္နားတြင္ ေၾကြက်မႈကို Pre-harvestdrop အျဖစ္ သတ္မွတ္သည္။ အသီးသေႏၶေအာင္ၿပီးေနာက္ ေၾကြက်မႈသည္ သားေလာင္း (Embryo) ဖြံ႔ၿဖိဳးရန္ အာဟာရဓာတ္ ခ်ိဳ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပၾကသည္။ ကနဦးတြင္ သားေလာင္းပ်က္စီးမႈေၾကာင့္ ေၾကြက်မႈသည္ ပန္းပြင့္မ်ား ပင္တည္းဝတ္မႈန္ကူး (Self-pollinated)လွ်င္လည္း ျဖစ္တတ္သည္ဟု ဆိုသည္။ အပူခ်ိန္ျမင့္လြန္း/ နိမ့္လြန္းျခင္းႏွင့္ ေလျပင္းမ်ားတိုက္ခတ္ျခင္းသည္ ဝတ္မႈန္ကူးမႈႏွင့္ အသီးတင္မႈတို႔ကို ဆိုးဆိုးရြားရြားထိခုိက္ေစသည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ပန္းပြင့္ခ်ိန္အတြင္း အပူခ်ိန္နိမ့္မႈသည္ ပန္းပြင့္မ်ား၏ အဖိုအဂၤါ၊ အမအဂၤါတို႔ ဖြံ႔ၿဖိဳး ႀကီးထြားမႈ၊ ဝတ္မႈန္ကူးမႈႏွင့္ သေႏၶေအာင္မႈတို႔ကို ဆိုးဆိုးရြားရြားထိခုိက္ေစႏုိင္သည္။ အပူခ်ိန္ ၁၀ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ ေအာက္ေလ်ာ့နည္းလွ်င္ ဝတ္မႈန္ရွင္သန္မႈ (Pollen viability) ကို ထိခုိက္ေစၿပီး အသီးကင္းမ်ားကို ပ်က္စီးေစသည္။ ပန္းခိုင္ႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးခ်ိန္အတြင္း အပူခ်ိန္ နိမ့္လွ်င္လည္း အဖိုပြင့္ရာခိုင္ႏႈန္း မ်ားတတ္သည္။

သရက္ပြင့္သီးေၾကြၾကျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းရင္းမ်ားကုိ သုေတသီအမ်ားစု သုံးသပ္ၾကသည္မွာ

ဝတ္မႈန္ကူးမႈမရွိျခင္း (lack of pollination)
ဝတ္မႈန္ခံမွ ဝတ္မႈန္လက္ခံမႈနည္းျခင္း (low stigmaticreceptivity)
လိင္စံုပြင့္အဂၤါခ်ိဳ႕ယြင္းေနျခင္း (defectiveperfect flowers)
ဝတ္မႈန္ကူးမႈညံ့ျခင္း (poor pollen transference)
မ်ိဳးပြားဆဲလ္ (gamete) ၏ သေႏၶေအာင္သားေလာင္း (viableembryo) ထုတ္လုပ္ႏိုင္စြမ္းမရွိျခင္း/ ဝတ္မႈန္ေပါက္ပြားမႈညံ့ျခင္း
ဝတ္မႈန္အိတ္ေပါက္ကြဲခ်ိန္ (anthesis) အတြင္း ရာသီဥတုဆိုးရြားျခင္း
သီးကင္းဝင္ခ်ိန္တြင္ ရာသီပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔ျခင္းႏွင့္ အပင္အား ေရေပးသြင္းမႈ ပ်က္ကြက္ျခင္း
အသီးႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးခ်ိန္အတြင္း မိုးသည္းထန္းစြာရြာျခင္းႏွင့္ ေလျပင္းမုန္တိုင္းက်ျခင္း
ဖားဥမိႈ (powdery mildew) ႏွင့္ မွဲ႔ေပ်ာက္စြန္း (anthranose) ေရာဂါတို႔ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးက်ေရာက္ျခင္းႏွင့္
ျဖဳတ္ပိုး (hopper) ႏွင့္ ပိုးေစးႏွဲ (mealy bug) တို႔ က်ေရာက္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ ပြင့္သီးေၾကြက်ရျခင္းမွာ အာဟာရဓာတ္မ်ားခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းႏွင့္ အပင္တြင္းေဟာ္မုန္းမ်ား မညီမွ်ျခင္း တို႔ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။

သရက္ပင္၏ ပြင့္သီးေၾကြက်မႈအား တားဆီးကာကြယ္ရန္ ထိေရာက္ေသာနည္းလမ္းမ်ားမရွိေသးဟု သုေတသီ အမ်ားစုက ဆိုၾကသည္။ ပိုးမႊားေရာဂါေၾကာင့္ေၾကြလွ်င္ ပိုးသတ္ေဆးမိႈသတ္ေဆးမ်ား ပက္ဖ်န္း၍ ကာကြယ္တားဆီးရန္ ျဖစ္ေပသည္။ သရက္၏ သဘာဝအေလွ်ာက္ ပြင့္သီးေၾကြက်မႈကို တားဆီးျခင္းသည္ အပင္အား ႏွစ္ျခားသီးပြင့္ျခင္း အေလ့အထကို ပို၍ ျဖစ္ေစႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။

အသီးတင္ၿပီးေနာက္ ကိုင္းမ်ားအား အေခါက္ခြာ/ရစ္ (Girdling) ေပးျခင္းျဖင့္ အသီးေၾကြက်မႈေလ်ာ့နည္း သြားေၾကာင္းကိုသုေတသီတစ္ဦးက စမ္းသပ္ေတြ႔ရွိခဲ့သည္။

တခ်ဳိ႕က သရက္၏ ပြင့္သီးေၾကြက်မႈျပသနာအား အပင္ႀကီးထြားမႈ ထိန္းၫွိေဆးမ်ား (Growthregulators) အသံုးျပဳ၍ တားဆီးကာကြယ္ေျဖရွင္းရန္ သုေတသနျပဳ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။ NAA ႏွင့္ 2,4,5-T တို႔ထက္ 2,4-D က ပို၍ ပြင့္သီးေၾကြမႈအား တားဆီးႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႔ခဲ့သည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ 2,4-D (20 ppm) ထက္ေလ်ာ့၍ အသုံးျပဳလွ်င္ ပိုေကာင္းၿပီး ထိုထက္ျပင္းအား ပိုသြားလွ်င္ အေစ့ႏွင့္ အသီးႀကီးထြားမႈကို တုန္႔ေႏွးသြားေၾကာင္း ေတြ႔ခဲ့ၾကသည္။ 2,4-D (20 ppm) အား အသီးတင္ၿပီးေနာက္ ၆ ပတ္ခန္႔တြင္ ဖ်န္းေသာအခါ ၃၀-၅၀ % အထိ အသီးတင္မႈေကာင္းလာေၾကာင္း ေတြ႔ခဲ့ၾကသည္။

အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ သုေတသီမ်ား၏ ေတြ႕ရွိခ်က္မွာ ဇင့္ဆာလဖိတ္ (ZnSO4) ဝ.၂-ဝ.၈% ဖ်န္းေပးျခင္းျဖင့္ တခိုင္ပါ လိင္စံုပြင့္အေရအတြက္ႏွင့္ အထြက္ႏႈန္းတိုးလာေၾကာင္း စမ္းသပ္ေတြ႔ရွိခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ယူရီးယား (Urea 4-6%) ႏွင့္ ေရတစ္လီတာတြင္ NAA ၃၀-၄၀ မီလီဂရမ္ႏႈန္း ေရာ၍ ဖ်န္းေပးျခင္းႏွင့္ ယူရီးယား (Urea 6%) + ပုိတက္စီယမ္ႏုိက္ထရိတ္ (KNO3 1.5-3%)+ ေရတစ္လီတာတြင္ NAA ၄၀၀ မီလီဂရမ္ ေရာ၍ ဖ်န္းေပးျခင္းတို႔သည္ အသီးတင္မႈ ပိုေကာင္းေၾကာင္း ေတြ႔ခဲ့ၾကသည္။

သရက္ပင္၏ ပြင့္သီးေၾကြက်ျခင္းျပႆနာအား တားဆီးကာကြယ္ေျဖရွင္းရန္ အျခားသုေတသီမ်ား ေဖာ္ျပအႀကံျပဳၾကသည္မွာ

အသီးႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ေစာေစာပိုင္းအဆင့္တြင္ ယူရီးယား (Urea) ၂ % ေဖ်ာ္၍ ဖ်န္းျခင္း
ပန္းဖူးဝင္ခ်ိန္တြင္ NAA 200 ppm ေဖ်ာ္၍ ဖ်န္းျခင္း
Paclobutrazol ႏွင့္ KNO3 တို႔ ပက္ဖ်န္းေပးျခင္း
အသီးပဲေစ့အရြယ္ေလာက္တြင္ NAA 200ppm ဖ်န္းေပးျခင္း
အသီးႀကီးထြားခ်ိန္အတြင္း ပံုမွန္ေရသြင္းေပးျခင္း
လိုအပ္ေသာ သြင္းအားစုမ်ား (အနည္းလိုႏွင့္ အမ်ားလိုအာဟာရဓာတ္မ်ား) ထည့္သြင္း ေကြ်းေပးျခင္းႏွင့္
ပိုးမႊားေရာဂါတို႔အား အခ်ိန္မီ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကာကြယ္ေပးျခင္းတို႔ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရပါသည္။ ။

ဟန္ၿဖိဳးေအာင္(ဥယ်ာဥ္ၿခံ)

၃-၈-၂၀ဝ၉ (ည ၈းဝ၀ နာရီ)

က်မ္းကိုး

- Mango Growing (AGFACTS) (JF Dirou)

- Mango (R. N. Singh)

- The Mango: Its Botany and Production (Ramon V.Valmayor)

- Fruits: Tropical and Subtropical (T K Bose and SK Mitra (eds.))

- Fruit Drop in Mango (Horticulture Reviews,Vol:31)

ဓာတ္ပံုု - Photobucket

သရက္ပင္၏ ပြင့္သီးေၾကြက်မႈျပသနာ mangoes.......

သရက္ပင္သည္ ပန္းပြင့္ခ်ိန္၌ ပြင့္ႏႈန္းမ်ားၿပီး အသီးတင္မႈမ်ားေသာ္လည္း အလြန္အမင္းပြင့္သီး ေၾကြက်မႈေၾကာင့္ အသီးထြက္ႏႈန္းေလ်ာ့က်မႈသည္ ျမန္မာအပါအဝင္ သရက္စိုက္ပ်ိဳးရာႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ၾကဳံေတြ႕ရေသာ ျပသနာတစ္ခုျဖစ္သည္။ သရက္ပင္ တစ္ပင္သည္ အပင္၏ သက္တမ္းကိုလိုက္၍ ပန္းခိုင္ေပါင္း ၂၀ဝ၀-၅၀ဝ၀ အထိ ရွိႏိုင္ၿပီး ပန္းခိုင္ တစ္ခိုင္တည္းမွာပင္ မ်ိဳးအလိုက္ ပန္းပြင့္ေပါင္း ၁၀ဝ၀-၇၀ဝ၀ အထိ ရွိတတ္သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ပြင့္ေသာပန္းတိုင္း အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ အသီး မတင္ျဖစ္ၾကရသည္။ တင္ေသာအသီးမ်ားအားလံုးလည္း ခူးဆြတ္ခ်ိန္မတိုင္ဘဲ ေၾကြက်ပ်က္စီးၾကရသည္။ အထူးသျဖင့္ ဝတ္မႈန္ကူးၿပီး ပထမ ၃-၄ ပတ္အတြင္း ေၾကြက်မႈ အမ်ားဆံုးဟုဆိုသည္။ သရက္မ်ိဳးအားလံုးတြင္ ပြင့္သီးေၾကြက်မႈ ျပသနာရွိၾကသည္။ သရက္ပင္၏ ပြင့္သီးေၾကြက်မႈသည္ မ်ိဳးရိုးဗီဇ၊ ဇီဝကမၼေဗဒ၊ စိုက္စနစ္၊ ျပင္ပပတ္ဝန္းက်င္ လႊမ္းမိုးမႈတုိ႔ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ရႈပ္ေထြးသည္ျ့ဖစ္စဥ္ တစ္ရပ္သာျဖစ္၏။

အသီးတင္မႈႏႈန္းသည္ ပန္းပြင့္သည့္အခ်ိန္၊ အဖိုပြင့္လိင္စံုပြင့္အခ်ိဳး (Sex ratio)၊ ဝတ္မႈန္ကူးမႈ၊ သားေလာင္းေၾကြက် ပ်က္စီးမႈ (Embryo abortion) စသည္တို႔ေပၚ မူတည္ၿပီး မ်ိဳးအလိုက္ ကြာျခားမႈ ရွိတတ္သည္။ သရက္ပန္းပြင့္ မ်ားသည္ ညဘက္ႏွင့္ နံနက္လင္းအားႀကီးခ်ိန္တို႔တြင္ ပြင့္ၾကသည္။ ပန္းခိုင္တြင္ အဖိုပြင့္ (Male flower) ႏွင့္ လိင္စံုပြင့္ (Hermaphroditeflower) ဟူ၍ ပါရွိၿပီး တခါတရံ အဖိုအမ မဟုတ္ေသာပန္းပြင့္မ်ား (Neutral flower) လည္း ေတြ႔ရတတ္သည္။ ပန္းခိုင္၏ အရွည္အလ်ားသည္ လက္မအနည္းငယ္မွ ၂ ေပအထိ ရွိတတ္သည္။ ပန္းခိုင္တစ္ခုတြင္ ပန္းပြင့္စုစုေပါင္း အေရအတြက္သည္ မ်ိဳးေပၚမူတည္ၿပီး ၁၀ဝ၀-၆၀ဝ၀ အထိ ရွိတတ္သည္။ ပန္းပြင့္မ်ား၏ ၂၅-၉၈% သည္ မ်ိဳးႏွင့္ ၎တို႔ႀကီးထြား ဖြံ႕ၿဖိဳးခ်ိန္ရွိ အပူခ်ိန္တို႔ေပၚ မူတည္ၿပီး အဖိုပြင့္မ်ား ျဖစ္တတ္သည္။ လိင္စံုပန္းပြင့္မ်ားသည္ ဝတ္မႈန္ကူးသေႏၶေအာင္ၿပီး အသီးတင္ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ပန္းခိုင္ တစ္ခုတြင္ ပထမဦးဆံုးအသီးတင္မႈသည္ ၎ပန္းခိုင္တြင္ ပါဝင္ေသာလိင္စံုပြင့္ အေရအတြက္ေပၚ မ်ားစြာတည္မီ ေနေပသည္။ ပန္းခုိင္တစ္ခုိင္တြင္ ပါရွိေသာ လိင္စံုပြင့္၏ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္လည္း ပန္းခိုင္၏ ေစာေစာထြက္မႈ၊ ေနာက္က်ထြက္မႈတို႔ႏွင့္ မ်ိဳးေပၚမူတည္၍ ကြဲျပားမႈမ်ားရွိႏိုင္သည္။ သုေတသနေတြ႕ရွိခ်က္တစ္ခုအရ မ်ိဳးအလိုက္ ၂ - ၇၀ % အထိရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ ေစာေစာပိုင္းပန္းခိုင္မ်ားသည္ အလယ္ႏွင့္ ေနာက္ပိုင္းထြက္ ပန္းခိုင္မ်ားထက္ လိင္စံုပြင့္ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမ်ားႏိုင္သည္ဟုလည္း ဆိုၾကသည္။ ပန္းခိုင္၏ ထိပ္ဖ်ားပိုင္းတြင္ လိင္စံုပြင့္ အေရအတြက္အနည္းဆံုးျဖစ္ေသာ္လည္း ရာခိုင္ႏႈန္းအေနျဖင့္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ေစာေစာပိုင္းထြက္ေသာ ပန္းခိုင္မ်ားသည္ လိင္စံုပြင့္ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမ်ားေသာ္လည္း အသီးတင္မႈတြင္ ရာသီအလယ္ႏွင့္ ရာသီေနာက္ပိုင္းထြက္ေသာ ပန္းခိုင္မ်ားထက္ ပို၍ နည္းတတ္သည္။ ပန္းပြင့္ရာသီ ေနာက္က်မွထြက္ေသာ ပန္းခိုင္မ်ားႏွင့္ အရိပ္က်ပိုင္းရွိ ပန္းခိုင္မ်ားသည္ လိင္စံုပြင့္မ်ားပို၍ မ်ားတတ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အပင္တစ္ပင္တြင္ အပင္၏ အတြင္းပိုင္းသည္ အျပင္ဘက္ထက္ ပို၍ လိင္စံုပြင့္ မ်ားေနတတ္ေပသည္။အဖိုပြင့္၊ လိင္စံုပြင့္ ပါဝင္မႈအခ်ိဳးသည္ စိုက္ပ်ိဳးေသာ ေဒသရွိ ရာသီဥတုအေပၚတြင္လည္း မ်ားစြာတည္မွီေနေပသည္။

သရက္ပင္သည္ အသီးတင္ရန္ ဝတ္မႈန္ကူးမႈ လိုအပ္ေသာအပင္ (Cross-pollinated plant) ျဖစ္သည္။ သရက္အသီးတင္မႈတြင္ ဝတ္မႈန္ထုတ္လုပ္မႈႏွင့္ ဝတ္မႈန္ကူးမႈသည္ အေရးပါဆံုး အခ်က္တစ္ခ်က္ဟု ယူဆၾကသည္။ သုေတသနေတြ႕ရွိခ်က္တစ္ခုအရ လိင္စံုပြင့္စုစုေပါင္း၏ ၃-၃၅% သာ ဝတ္မႈန္ကူးေၾကာင္း သိရသည္။ ဝတ္မႈန္ကူး အင္းဆက္မ်ား အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေအာင္ ေလျပင္းတိုက္ခတ္ျခင္း၊ မိုးရြာျခင္းတို႔ျဖစ္ေပၚက ထုိထက္ပင္ နည္းသြားႏိုင္ေပသည္။ သရက္ပြင့္ခ်ိန္ ေဆာင္းရာသီမုန္တိုင္းမ်ားႏွင့္ ေတြ႔ႀကံဳရလွ်င္လည္း သရက္အသီးတင္ႏႈန္း သိသိသာသာ နည္းသြားႏိုင္ေပသည္။ ဝတ္မႈန္မကူးဘဲ ေၾကြသြားျခင္း၊ ဝတ္မႈန္ကူးအသီးတင္ၿပီးေနာက္ အာဟာရ မလံုေလာက္၍ ေၾကြသြားျခင္း၊ အသီးႀကီးလာၿပီးေနာက္ ေလဒဏ္မိုးဒဏ္ေၾကာင့္ ေၾကြသြားျခင္းတုုိ႔ေၾကာင့္ လိင္စံုပြင့္တို႔၏ ဝ.၁ % ေလာက္သာ အသီးမွည့္အဆင့္သို႔ ေရာက္ရွိႏိုင္ေၾကာင္း ေလ့လာေတြ႔ရွိၾကသည္။

သရက္ပင္၏ လိင္စံုပြင့္မ်ားေၾကြက်မႈႏွင့္ အသီးကင္းမ်ားေၾကြက်မႈသည္ ၉၉% ထက္ မနည္းရွိၿပီး လိင္စံုပြင့္အေရအတြက္၏ ဝ.၁ % သာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ အသီးတင္ႏိုင္သည္ဟု ေတြ႕ရသည္။

သရက္တြင္ မ်ားေသာအားျဖင့္ အသီး (၂) ႀကိမ္ ေၾကြေလ့ရွိသည္။ ပထမ ဝတ္မႈန္ကူးသည္မွ ၂၁ ရက္အတြင္း အပြင့္မ်ားႏွင့္ သီးကင္းမ်ားေၾကြေလ့ရွိၿပီး ဒုတိယ ဝတ္မႈန္ကူးၿပီး ၂၈-၃၅ ရက္ေနာက္ပိုင္း ႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲအသီးမ်ား ေၾကြေလ့ရွိသည္။ တစ္ခ်ဳိ႕သုေတသီမ်ားက သရက္အသီးႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးခ်ိန္အတြင္း ေၾကြက်မႈကို သံုးႀကိမ္သတ္မွတ္ ေဖာ္ျပသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ပထမ အသီးသက္ ၂ လသားအတြင္း ေၾကြက်မႈကို Post-setting drop အျဖစ္ သတ္မွတ္သည္။ ဒုတိယ အသီးသက္ ၆၀-၇၅ ရက္အတြင္း ေၾကြက်မႈကို Mid-seasondrop အျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး တတိယ အသီးမ်ား မရင့္မွည့္မီအခ်ိန္နားတြင္ ေၾကြက်မႈကို Pre-harvestdrop အျဖစ္ သတ္မွတ္သည္။ အသီးသေႏၶေအာင္ၿပီးေနာက္ ေၾကြက်မႈသည္ သားေလာင္း (Embryo) ဖြံ႔ၿဖိဳးရန္ အာဟာရဓာတ္ ခ်ိဳ႕တဲ့မႈေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ဟု ေဖာ္ျပၾကသည္။ ကနဦးတြင္ သားေလာင္းပ်က္စီးမႈေၾကာင့္ ေၾကြက်မႈသည္ ပန္းပြင့္မ်ား ပင္တည္းဝတ္မႈန္ကူး (Self-pollinated)လွ်င္လည္း ျဖစ္တတ္သည္ဟု ဆိုသည္။ အပူခ်ိန္ျမင့္လြန္း/ နိမ့္လြန္းျခင္းႏွင့္ ေလျပင္းမ်ားတိုက္ခတ္ျခင္းသည္ ဝတ္မႈန္ကူးမႈႏွင့္ အသီးတင္မႈတို႔ကို ဆိုးဆိုးရြားရြားထိခုိက္ေစသည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ပန္းပြင့္ခ်ိန္အတြင္း အပူခ်ိန္နိမ့္မႈသည္ ပန္းပြင့္မ်ား၏ အဖိုအဂၤါ၊ အမအဂၤါတို႔ ဖြံ႔ၿဖိဳး ႀကီးထြားမႈ၊ ဝတ္မႈန္ကူးမႈႏွင့္ သေႏၶေအာင္မႈတို႔ကို ဆိုးဆိုးရြားရြားထိခုိက္ေစႏုိင္သည္။ အပူခ်ိန္ ၁၀ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ ေအာက္ေလ်ာ့နည္းလွ်င္ ဝတ္မႈန္ရွင္သန္မႈ (Pollen viability) ကို ထိခုိက္ေစၿပီး အသီးကင္းမ်ားကို ပ်က္စီးေစသည္။ ပန္းခိုင္ႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးခ်ိန္အတြင္း အပူခ်ိန္ နိမ့္လွ်င္လည္း အဖိုပြင့္ရာခိုင္ႏႈန္း မ်ားတတ္သည္။

သရက္ပြင့္သီးေၾကြၾကျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းရင္းမ်ားကုိ သုေတသီအမ်ားစု သုံးသပ္ၾကသည္မွာ

ဝတ္မႈန္ကူးမႈမရွိျခင္း (lack of pollination)
ဝတ္မႈန္ခံမွ ဝတ္မႈန္လက္ခံမႈနည္းျခင္း (low stigmaticreceptivity)
လိင္စံုပြင့္အဂၤါခ်ိဳ႕ယြင္းေနျခင္း (defectiveperfect flowers)
ဝတ္မႈန္ကူးမႈညံ့ျခင္း (poor pollen transference)
မ်ိဳးပြားဆဲလ္ (gamete) ၏ သေႏၶေအာင္သားေလာင္း (viableembryo) ထုတ္လုပ္ႏိုင္စြမ္းမရွိျခင္း/ ဝတ္မႈန္ေပါက္ပြားမႈညံ့ျခင္း
ဝတ္မႈန္အိတ္ေပါက္ကြဲခ်ိန္ (anthesis) အတြင္း ရာသီဥတုဆိုးရြားျခင္း
သီးကင္းဝင္ခ်ိန္တြင္ ရာသီပူျပင္းေျခာက္ေသြ႔ျခင္းႏွင့္ အပင္အား ေရေပးသြင္းမႈ ပ်က္ကြက္ျခင္း
အသီးႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးခ်ိန္အတြင္း မိုးသည္းထန္းစြာရြာျခင္းႏွင့္ ေလျပင္းမုန္တိုင္းက်ျခင္း
ဖားဥမိႈ (powdery mildew) ႏွင့္ မွဲ႔ေပ်ာက္စြန္း (anthranose) ေရာဂါတို႔ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးက်ေရာက္ျခင္းႏွင့္
ျဖဳတ္ပိုး (hopper) ႏွင့္ ပိုးေစးႏွဲ (mealy bug) တို႔ က်ေရာက္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ ပြင့္သီးေၾကြက်ရျခင္းမွာ အာဟာရဓာတ္မ်ားခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းႏွင့္ အပင္တြင္းေဟာ္မုန္းမ်ား မညီမွ်ျခင္း တို႔ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ေၾကာင္းေတြ႔ရသည္။

သရက္ပင္၏ ပြင့္သီးေၾကြက်မႈအား တားဆီးကာကြယ္ရန္ ထိေရာက္ေသာနည္းလမ္းမ်ားမရွိေသးဟု သုေတသီ အမ်ားစုက ဆိုၾကသည္။ ပိုးမႊားေရာဂါေၾကာင့္ေၾကြလွ်င္ ပိုးသတ္ေဆးမိႈသတ္ေဆးမ်ား ပက္ဖ်န္း၍ ကာကြယ္တားဆီးရန္ ျဖစ္ေပသည္။ သရက္၏ သဘာဝအေလွ်ာက္ ပြင့္သီးေၾကြက်မႈကို တားဆီးျခင္းသည္ အပင္အား ႏွစ္ျခားသီးပြင့္ျခင္း အေလ့အထကို ပို၍ ျဖစ္ေစႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္။

အသီးတင္ၿပီးေနာက္ ကိုင္းမ်ားအား အေခါက္ခြာ/ရစ္ (Girdling) ေပးျခင္းျဖင့္ အသီးေၾကြက်မႈေလ်ာ့နည္း သြားေၾကာင္းကိုသုေတသီတစ္ဦးက စမ္းသပ္ေတြ႔ရွိခဲ့သည္။

တခ်ဳိ႕က သရက္၏ ပြင့္သီးေၾကြက်မႈျပသနာအား အပင္ႀကီးထြားမႈ ထိန္းၫွိေဆးမ်ား (Growthregulators) အသံုးျပဳ၍ တားဆီးကာကြယ္ေျဖရွင္းရန္ သုေတသနျပဳ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။ NAA ႏွင့္ 2,4,5-T တို႔ထက္ 2,4-D က ပို၍ ပြင့္သီးေၾကြမႈအား တားဆီးႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႔ခဲ့သည္။ ေယဘုယ်အားျဖင့္ 2,4-D (20 ppm) ထက္ေလ်ာ့၍ အသုံးျပဳလွ်င္ ပိုေကာင္းၿပီး ထိုထက္ျပင္းအား ပိုသြားလွ်င္ အေစ့ႏွင့္ အသီးႀကီးထြားမႈကို တုန္႔ေႏွးသြားေၾကာင္း ေတြ႔ခဲ့ၾကသည္။ 2,4-D (20 ppm) အား အသီးတင္ၿပီးေနာက္ ၆ ပတ္ခန္႔တြင္ ဖ်န္းေသာအခါ ၃၀-၅၀ % အထိ အသီးတင္မႈေကာင္းလာေၾကာင္း ေတြ႔ခဲ့ၾကသည္။

အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ သုေတသီမ်ား၏ ေတြ႕ရွိခ်က္မွာ ဇင့္ဆာလဖိတ္ (ZnSO4) ဝ.၂-ဝ.၈% ဖ်န္းေပးျခင္းျဖင့္ တခိုင္ပါ လိင္စံုပြင့္အေရအတြက္ႏွင့္ အထြက္ႏႈန္းတိုးလာေၾကာင္း စမ္းသပ္ေတြ႔ရွိခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ယူရီးယား (Urea 4-6%) ႏွင့္ ေရတစ္လီတာတြင္ NAA ၃၀-၄၀ မီလီဂရမ္ႏႈန္း ေရာ၍ ဖ်န္းေပးျခင္းႏွင့္ ယူရီးယား (Urea 6%) + ပုိတက္စီယမ္ႏုိက္ထရိတ္ (KNO3 1.5-3%)+ ေရတစ္လီတာတြင္ NAA ၄၀၀ မီလီဂရမ္ ေရာ၍ ဖ်န္းေပးျခင္းတို႔သည္ အသီးတင္မႈ ပိုေကာင္းေၾကာင္း ေတြ႔ခဲ့ၾကသည္။

သရက္ပင္၏ ပြင့္သီးေၾကြက်ျခင္းျပႆနာအား တားဆီးကာကြယ္ေျဖရွင္းရန္ အျခားသုေတသီမ်ား ေဖာ္ျပအႀကံျပဳၾကသည္မွာ

အသီးႀကီးထြားဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ ေစာေစာပိုင္းအဆင့္တြင္ ယူရီးယား (Urea) ၂ % ေဖ်ာ္၍ ဖ်န္းျခင္း
ပန္းဖူးဝင္ခ်ိန္တြင္ NAA 200 ppm ေဖ်ာ္၍ ဖ်န္းျခင္း
Paclobutrazol ႏွင့္ KNO3 တို႔ ပက္ဖ်န္းေပးျခင္း
အသီးပဲေစ့အရြယ္ေလာက္တြင္ NAA 200ppm ဖ်န္းေပးျခင္း
အသီးႀကီးထြားခ်ိန္အတြင္း ပံုမွန္ေရသြင္းေပးျခင္း
လိုအပ္ေသာ သြင္းအားစုမ်ား (အနည္းလိုႏွင့္ အမ်ားလိုအာဟာရဓာတ္မ်ား) ထည့္သြင္း ေကြ်းေပးျခင္းႏွင့္
ပိုးမႊားေရာဂါတို႔အား အခ်ိန္မီ ထိထိေရာက္ေရာက္ ကာကြယ္ေပးျခင္းတို႔ျဖစ္ေၾကာင္း ေတြ႔ရပါသည္။ ။

ဟန္ၿဖိဳးေအာင္(ဥယ်ာဥ္ၿခံ)

၃-၈-၂၀ဝ၉ (ည ၈းဝ၀ နာရီ)

က်မ္းကိုး

- Mango Growing (AGFACTS) (JF Dirou)

- Mango (R. N. Singh)

- The Mango: Its Botany and Production (Ramon V.Valmayor)

- Fruits: Tropical and Subtropical (T K Bose and SK Mitra (eds.))

- Fruit Drop in Mango (Horticulture Reviews,Vol:31)

ဓာတ္ပံုု - Photobucket
http://greenwaymyanmar.org/article/736

<Unicode>
သရက်ပင်၏ ပွင့်သီးကြွေကျမှုပြသနာ
Category:
နည်းပညာ

Subcategory:
အထွေထွေဗဟုသုတ

သရက်ပင်သည် ပန်းပွင့်ချိန်၌ ပွင့်နှုန်းများပြီး အသီးတင်မှုများသော်လည်း အလွန်အမင်းပွင့်သီး ကြွေကျမှုကြောင့် အသီးထွက်နှုန်းလျော့ကျမှုသည် မြန်မာအပါအဝင် သရက်စိုက်ပျိုးရာနိုင်ငံများတွင် ကြုံတွေ့ရသော ပြသနာတစ်ခုဖြစ်သည်။ သရက်ပင် တစ်ပင်သည် အပင်၏ သက်တမ်းကိုလိုက်၍ ပန်းခိုင်ပေါင်း ၂၀ဝဝ-၅၀ဝဝ အထိ ရှိနိုင်ပြီး ပန်းခိုင် တစ်ခိုင်တည်းမှာပင် မျိုးအလိုက် ပန်းပွင့်ပေါင်း ၁၀ဝဝ-၇၀ဝဝ အထိ ရှိတတ်သည်။ သို့သော်လည်း ပွင့်သောပန်းတိုင်း အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် အသီး မတင်ဖြစ်ကြရသည်။ တင်သောအသီးများအားလုံးလည်း ခူးဆွတ်ချိန်မတိုင်ဘဲ ကြွေကျပျက်စီးကြရသည်။ အထူးသဖြင့် ဝတ်မှုန်ကူးပြီး ပထမ ၃-၄ ပတ်အတွင်း ကြွေကျမှု အများဆုံးဟုဆိုသည်။ သရက်မျိုးအားလုံးတွင် ပွင့်သီးကြွေကျမှု ပြသနာရှိကြသည်။ သရက်ပင်၏ ပွင့်သီးကြွေကျမှုသည် မျိုးရိုးဗီဇ၊ ဇီဝကမ္မဗေဒ၊ စိုက်စနစ်၊ ပြင်ပပတ်ဝန်းကျင် လွှမ်းမိုးမှုတို့ကြောင့်ဖြစ်သော ရှုပ်ထွေးသည်ြ့ဖစ်စဉ် တစ်ရပ်သာဖြစ်၏။

အသီးတင်မှုနှုန်းသည် ပန်းပွင့်သည့်အချိန်၊ အဖိုပွင့်လိင်စုံပွင့်အချိုး (Sex ratio)၊ ဝတ်မှုန်ကူးမှု၊ သားလောင်းကြွေကျ ပျက်စီးမှု (Embryo abortion) စသည်တို့ပေါ် မူတည်ပြီး မျိုးအလိုက် ကွာခြားမှု ရှိတတ်သည်။ သရက်ပန်းပွင့် များသည် ညဘက်နှင့် နံနက်လင်းအားကြီးချိန်တို့တွင် ပွင့်ကြသည်။ ပန်းခိုင်တွင် အဖိုပွင့် (Male flower) နှင့် လိင်စုံပွင့် (Hermaphroditeflower) ဟူ၍ ပါရှိပြီး တခါတရံ အဖိုအမ မဟုတ်သောပန်းပွင့်များ (Neutral flower) လည်း တွေ့ရတတ်သည်။ ပန်းခိုင်၏ အရှည်အလျားသည် လက်မအနည်းငယ်မှ ၂ ပေအထိ ရှိတတ်သည်။ ပန်းခိုင်တစ်ခုတွင် ပန်းပွင့်စုစုပေါင်း အရေအတွက်သည် မျိုးပေါ်မူတည်ပြီး ၁၀ဝဝ-၆၀ဝဝ အထိ ရှိတတ်သည်။ ပန်းပွင့်များ၏ ၂၅-၉၈% သည် မျိုးနှင့် ၎င်းတို့ကြီးထွား ဖွံ့ဖြိုးချိန်ရှိ အပူချိန်တို့ပေါ် မူတည်ပြီး အဖိုပွင့်များ ဖြစ်တတ်သည်။ လိင်စုံပန်းပွင့်များသည် ဝတ်မှုန်ကူးသန္ဓေအောင်ပြီး အသီးတင်ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ပန်းခိုင် တစ်ခုတွင် ပထမဦးဆုံးအသီးတင်မှုသည် ၎င်းပန်းခိုင်တွင် ပါဝင်သောလိင်စုံပွင့် အရေအတွက်ပေါ် များစွာတည်မီ နေပေသည်။ ပန်းခိုင်တစ်ခိုင်တွင် ပါရှိသော လိင်စုံပွင့်၏ ရာခိုင်နှုန်းသည်လည်း ပန်းခိုင်၏ စောစောထွက်မှု၊ နောက်ကျထွက်မှုတို့နှင့် မျိုးပေါ်မူတည်၍ ကွဲပြားမှုများရှိနိုင်သည်။ သုတေသနတွေ့ရှိချက်တစ်ခုအရ မျိုးအလိုက် ၂ - ရ၀ % အထိရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ စောစောပိုင်းပန်းခိုင်များသည် အလယ်နှင့် နောက်ပိုင်းထွက် ပန်းခိုင်များထက် လိင်စုံပွင့်ရာခိုင်နှုန်း ပိုများနိုင်သည်ဟုလည်း ဆိုကြသည်။ ပန်းခိုင်၏ ထိပ်ဖျားပိုင်းတွင် လိင်စုံပွင့် အရေအတွက်အနည်းဆုံးဖြစ်သော်လည်း ရာခိုင်နှုန်းအနေဖြင့် အများဆုံးဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။ စောစောပိုင်းထွက်သော ပန်းခိုင်များသည် လိင်စုံပွင့်ရာခိုင်နှုန်း ပိုများသော်လည်း အသီးတင်မှုတွင် ရာသီအလယ်နှင့် ရာသီနောက်ပိုင်းထွက်သော ပန်းခိုင်များထက် ပို၍ နည်းတတ်သည်။ ပန်းပွင့်ရာသီ နောက်ကျမှထွက်သော ပန်းခိုင်များနှင့် အရိပ်ကျပိုင်းရှိ ပန်းခိုင်များသည် လိင်စုံပွင့်များပို၍ များတတ်သည်။ ထို့ကြောင့် အပင်တစ်ပင်တွင် အပင်၏ အတွင်းပိုင်းသည် အပြင်ဘက်ထက် ပို၍ လိင်စုံပွင့် များနေတတ်ပေသည်။အဖိုပွင့်၊ လိင်စုံပွင့် ပါဝင်မှုအချိုးသည် စိုက်ပျိုးသော ဒေသရှိ ရာသီဥတုအပေါ်တွင်လည်း များစွာတည်မှီနေပေသည်။

သရက်ပင်သည် အသီးတင်ရန် ဝတ်မှုန်ကူးမှု လိုအပ်သောအပင် (Cross-pollinated plant) ဖြစ်သည်။ သရက်အသီးတင်မှုတွင် ဝတ်မှုန်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် ဝတ်မှုန်ကူးမှုသည် အရေးပါဆုံး အချက်တစ်ချက်ဟု ယူဆကြသည်။ သုတေသနတွေ့ရှိချက်တစ်ခုအရ လိင်စုံပွင့်စုစုပေါင်း၏ ၃-၃၅% သာ ဝတ်မှုန်ကူးကြောင်း သိရသည်။ ဝတ်မှုန်ကူး အင်းဆက်များ အလုပ်မလုပ်နိုင်အောင် လေပြင်းတိုက်ခတ်ခြင်း၊ မိုးရွာခြင်းတို့ဖြစ်ပေါ်က ထိုထက်ပင် နည်းသွားနိုင်ပေသည်။ သရက်ပွင့်ချိန် ဆောင်းရာသီမုန်တိုင်းများနှင့် တွေ့ကြုံရလျှင်လည်း သရက်အသီးတင်နှုန်း သိသိသာသာ နည်းသွားနိုင်ပေသည်။ ဝတ်မှုန်မကူးဘဲ ကြွေသွားခြင်း၊ ဝတ်မှုန်ကူးအသီးတင်ပြီးနောက် အာဟာရ မလုံလောက်၍ ကြွေသွားခြင်း၊ အသီးကြီးလာပြီးနောက် လေဒဏ်မိုးဒဏ်ကြောင့် ကြွေသွားခြင်းတုုိ့ကြောင့် လိင်စုံပွင့်တို့၏ ဝ.၁ % လောက်သာ အသီးမှည့်အဆင့်သို့ ရောက်ရှိနိုင်ကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိကြသည်။

သရက်ပင်၏ လိင်စုံပွင့်များကြွေကျမှုနှင့် အသီးကင်းများကြွေကျမှုသည် ၉၉% ထက် မနည်းရှိပြီး လိင်စုံပွင့်အရေအတွက်၏ ဝ.၁ % သာ ယေဘုယျအားဖြင့် အသီးတင်နိုင်သည်ဟု တွေ့ရသည်။

သရက်တွင် များသောအားဖြင့် အသီး (၂) ကြိမ် ကြွေလေ့ရှိသည်။ ပထမ ဝတ်မှုန်ကူးသည်မှ ၂၁ ရက်အတွင်း အပွင့်များနှင့် သီးကင်းများကြွေလေ့ရှိပြီး ဒုတိယ ဝတ်မှုန်ကူးပြီး ၂၈-၃၅ ရက်နောက်ပိုင်း ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးဆဲအသီးများ ကြွေလေ့ရှိသည်။ တစ်ချို့သုတေသီများက သရက်အသီးကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးချိန်အတွင်း ကြွေကျမှုကို သုံးကြိမ်သတ်မှတ် ဖော်ပြသည်ကို တွေ့ရသည်။ ပထမ အသီးသက် ၂ လသားအတွင်း ကြွေကျမှုကို Post-setting drop အဖြစ် သတ်မှတ်သည်။ ဒုတိယ အသီးသက် ၆၀-၇၅ ရက်အတွင်း ကြွေကျမှုကို Mid-seasondrop အဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး တတိယ အသီးများ မရင့်မှည့်မီအချိန်နားတွင် ကြွေကျမှုကို Pre-harvestdrop အဖြစ် သတ်မှတ်သည်။ အသီးသန္ဓေအောင်ပြီးနောက် ကြွေကျမှုသည် သားလောင်း (Embryo) ဖွံ့ဖြိုးရန် အာဟာရဓာတ် ချို့တဲ့မှုကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ဖော်ပြကြသည်။ ကနဦးတွင် သားလောင်းပျက်စီးမှုကြောင့် ကြွေကျမှုသည် ပန်းပွင့်များ ပင်တည်းဝတ်မှုန်ကူး (Self-pollinated)လျှင်လည်း ဖြစ်တတ်သည်ဟု ဆိုသည်။ အပူချိန်မြင့်လွန်း/ နိမ့်လွန်းခြင်းနှင့် လေပြင်းများတိုက်ခတ်ခြင်းသည် ဝတ်မှုန်ကူးမှုနှင့် အသီးတင်မှုတို့ကို ဆိုးဆိုးရွားရွားထိခိုက်စေသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ပန်းပွင့်ချိန်အတွင်း အပူချိန်နိမ့်မှုသည် ပန်းပွင့်များ၏ အဖိုအင်္ဂါ၊ အမအင်္ဂါတို့ ဖွံ့ဖြိုး ကြီးထွားမှု၊ ဝတ်မှုန်ကူးမှုနှင့် သန္ဓေအောင်မှုတို့ကို ဆိုးဆိုးရွားရွားထိခိုက်စေနိုင်သည်။ အပူချိန် ၁၀ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် အောက်လျော့နည်းလျှင် ဝတ်မှုန်ရှင်သန်မှု (Pollen viability) ကို ထိခိုက်စေပြီး အသီးကင်းများကို ပျက်စီးစေသည်။ ပန်းခိုင်ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးချိန်အတွင်း အပူချိန် နိမ့်လျှင်လည်း အဖိုပွင့်ရာခိုင်နှုန်း များတတ်သည်။

သရက်ပွင့်သီးကြွေကြခြင်း၏ အဓိကအကြောင်းရင်းများကို သုတေသီအများစု သုံးသပ်ကြသည်မှာ

ဝတ်မှုန်ကူးမှုမရှိခြင်း (lack of pollination)
ဝတ်မှုန်ခံမှ ဝတ်မှုန်လက်ခံမှုနည်းခြင်း (low stigmaticreceptivity)
လိင်စုံပွင့်အင်္ဂါချို့ယွင်းနေခြင်း (defectiveperfect flowers)
ဝတ်မှုန်ကူးမှုညံ့ခြင်း (poor pollen transference)
မျိုးပွားဆဲလ် (gamete) ၏ သန္ဓေအောင်သားလောင်း (viableembryo) ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်းမရှိခြင်း/ ဝတ်မှုန်ပေါက်ပွားမှုညံ့ခြင်း
ဝတ်မှုန်အိတ်ပေါက်ကွဲချိန် (anthesis) အတွင်း ရာသီဥတုဆိုးရွားခြင်း
သီးကင်းဝင်ချိန်တွင် ရာသီပူပြင်းခြောက်သွေ့ခြင်းနှင့် အပင်အား ရေပေးသွင်းမှု ပျက်ကွက်ခြင်း
အသီးကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးချိန်အတွင်း မိုးသည်းထန်းစွာရွာခြင်းနှင့် လေပြင်းမုန်တိုင်းကျခြင်း
ဖားဥမှို (powdery mildew) နှင့် မှဲ့ပျောက်စွန်း (anthranose) ရောဂါတို့ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးကျရောက်ခြင်းနှင့်
ဖြုတ်ပိုး (hopper) နှင့် ပိုးစေးနှဲ (mealy bug) တို့ ကျရောက်ခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင် ပွင့်သီးကြွေကျရခြင်းမှာ အာဟာရဓာတ်များချို့တဲ့ခြင်းနှင့် အပင်တွင်းဟော်မုန်းများ မညီမျှခြင်း တို့ကြောင့်လည်း ဖြစ်ကြောင်းတွေ့ရသည်။

သရက်ပင်၏ ပွင့်သီးကြွေကျမှုအား တားဆီးကာကွယ်ရန် ထိရောက်သောနည်းလမ်းများမရှိသေးဟု သုတေသီ အများစုက ဆိုကြသည်။ ပိုးမွှားရောဂါကြောင့်ကြွေလျှင် ပိုးသတ်ဆေးမှိုသတ်ဆေးများ ပက်ဖျန်း၍ ကာကွယ်တားဆီးရန် ဖြစ်ပေသည်။ သရက်၏ သဘာဝအလျှောက် ပွင့်သီးကြွေကျမှုကို တားဆီးခြင်းသည် အပင်အား နှစ်ခြားသီးပွင့်ခြင်း အလေ့အထကို ပို၍ ဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း တွေ့ရသည်။

အသီးတင်ပြီးနောက် ကိုင်းများအား အခေါက်ခွာ/ရစ် (Girdling) ပေးခြင်းဖြင့် အသီးကြွေကျမှုလျော့နည်း သွားကြောင်းကိုသုတေသီတစ်ဦးက စမ်းသပ်တွေ့ရှိခဲ့သည်။

တချို့က သရက်၏ ပွင့်သီးကြွေကျမှုပြသနာအား အပင်ကြီးထွားမှု ထိန်းညှိဆေးများ (Growthregulators) အသုံးပြု၍ တားဆီးကာကွယ်ဖြေရှင်းရန် သုတေသနပြု ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။ NAA နှင့် 2,4,5-T တို့ထက် 2,4-D က ပို၍ ပွင့်သီးကြွေမှုအား တားဆီးနိုင်ကြောင်း တွေ့ခဲ့သည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် 2,4-D (20 ppm) ထက်လျော့၍ အသုံးပြုလျှင် ပိုကောင်းပြီး ထိုထက်ပြင်းအား ပိုသွားလျှင် အစေ့နှင့် အသီးကြီးထွားမှုကို တုန့်နှေးသွားကြောင်း တွေ့ခဲ့ကြသည်။ 2,4-D (20 ppm) အား အသီးတင်ပြီးနောက် ၆ ပတ်ခန့်တွင် ဖျန်းသောအခါ ၃၀-၅၀ % အထိ အသီးတင်မှုကောင်းလာကြောင်း တွေ့ခဲ့ကြသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ သုတေသီများ၏ တွေ့ရှိချက်မှာ ဇင့်ဆာလဖိတ် (ZnSO4) ဝ.၂-ဝ.၈% ဖျန်းပေးခြင်းဖြင့် တခိုင်ပါ လိင်စုံပွင့်အရေအတွက်နှင့် အထွက်နှုန်းတိုးလာကြောင်း စမ်းသပ်တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ယူရီးယား (Urea 4-6%) နှင့် ရေတစ်လီတာတွင် NAA ၃၀-၄၀ မီလီဂရမ်နှုန်း ရော၍ ဖျန်းပေးခြင်းနှင့် ယူရီးယား (Urea 6%) + ပိုတက်စီယမ်နိုက်ထရိတ် (KNO3 1.5-3%)+ ရေတစ်လီတာတွင် NAA ၄၀၀ မီလီဂရမ် ရော၍ ဖျန်းပေးခြင်းတို့သည် အသီးတင်မှု ပိုကောင်းကြောင်း တွေ့ခဲ့ကြသည်။

သရက်ပင်၏ ပွင့်သီးကြွေကျခြင်းပြဿနာအား တားဆီးကာကွယ်ဖြေရှင်းရန် အခြားသုတေသီများ ဖော်ပြအကြံပြုကြသည်မှာ

အသီးကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးမှု စောစောပိုင်းအဆင့်တွင် ယူရီးယား (Urea) ၂ % ဖျော်၍ ဖျန်းခြင်း
ပန်းဖူးဝင်ချိန်တွင် NAA 200 ppm ဖျော်၍ ဖျန်းခြင်း
Paclobutrazol နှင့် KNO3 တို့ ပက်ဖျန်းပေးခြင်း
အသီးပဲစေ့အရွယ်လောက်တွင် NAA 200ppm ဖျန်းပေးခြင်း
အသီးကြီးထွားချိန်အတွင်း ပုံမှန်ရေသွင်းပေးခြင်း
လိုအပ်သော သွင်းအားစုများ (အနည်းလိုနှင့် အများလိုအာဟာရဓာတ်များ) ထည့်သွင်း ကျွေးပေးခြင်းနှင့်
ပိုးမွှားရောဂါတို့အား အချိန်မီ ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်ပေးခြင်းတို့ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရပါသည်။ ။

ဟန်ဖြိုးအောင်(ဥယျာဉ်ခြံ)

၃-၈-၂၀ဝ၉ (ည ၈းဝဝ နာရီ)

ကျမ်းကိုး

- Mango Growing (AGFACTS) (JF Dirou)

- Mango (R. N. Singh)

- The Mango: Its Botany and Production (Ramon V.Valmayor)

- Fruits: Tropical and Subtropical (T K Bose and SK Mitra (eds.))

- Fruit Drop in Mango (Horticulture Reviews,Vol:31)

ဓာတ်ပုံု - Photobucket